De Kievitsbloem

In de Nederlandse natuurhistorie verdient de Kievitsbloem een speciaal plekje en dat is niet voor niets! 

Natuurliefhebbers in Nederland zijn vaak op zoek naar de zeldzame kievitsbloem. Deze lentebloem is een bolgewas uit de leliefamilie en bloeit in april met diep rood-paars geblokte bloemen die als klokken aan de ijle stengels bengelen. Tussen de paarse bloemen bungelt soms een enkele witte bloem. Helaas is de kievitsbloem erg zeldzaam geworden in Nederland en komt hij nog maar op enkele plekken voor, waarvan het overgrote deel (95%) op de oeverlanden langs de Overijsselse Vecht en het Zwarte Water bij Zwolle en Hasselt. Het natuurgebied Buitenlanden Langenholte is een van de plaatsen waar deze bloem in grote aantallen bloeit en is daarom aangewezen als Natura 2000-gebied. De kievitsbloem gedijt het best op klei-op-veengronden die in de winter onder water kwamen te staan. Veranderingen in het grondwaterpeil en veel bemesting zijn de grootste bedreigingen voor deze prachtige bloem, wat de reden is dat hij op veel plaatsen niet meer voorkomt.

De bijzondere levenscyclus en verspreiding van de wilde kievitsbloem

De wilde kievitsbloem verspreidt zich via de relatief grote zaden die door het water worden meegenomen en zo hun weg vinden. Daarom is het belangrijk dat het groeigebied jaarlijks of om de paar jaar overstroomt. Een ideaal overstromingsregime van ongeveer vijf dagen per jaar vindt plaats in februari of maart. Door het water blijft de bodem lang nat en koud, waardoor de grasgroei tot stilstand komt. De kievitsbloem is een bolgewas en kan in het voorjaar vanuit zijn reserves in de bol sneller groeien dan de concurrerende grassen. Bovendien ontstaan er door het water open plekken in de grasmat die weer geschikt zijn voor de zaden van de kievitsbloem. Het duurt wel acht jaar voordat de plant in bloei komt, wat de plant kwetsbaar maakt.

Op zoek naar de kievitsbloem

Samenwerking in de natuur: hoe hommels en kievitsbloemen elkaar helpen"

Alleen de meest opvallende kievitsbloemen, dus de bloemen die het felst oplichten tegen de grijze achtergrond, kunnen rekenen op hommelvisite. Het gaat om de mate waarin een kievitsbloem licht reflecteert. “Hoe intenser de bloem het zogenoemde nabij-infrarood licht weerkaatst, hoe interessanter die is voor de hommel.” Hommelkoninginnen die rond maart, april ontwaken hebben veel nectar nodig om een nieuw volk te kunnen stichten. Kievitsbloemen hebben die nectar volop in de aanbieding. Daar staat wel iets tegenover: bestuiving door de hommel. “Kievitsbloemen en hommelkoninginnen zijn dus nauw aan elkaar verbonden. Ook enkele soorten zandbijen kunnen de planten bestuiven, maar hommels vormen de hoofdmoot.

Ga zelf aan de slag met Stinzenplanten

Hoe leuk is het om in eigen tuin ook aan de gang te gaan met stinzenplanten en deze lekker hun gang te laten gaan in jouw tuin? Ook met een kleine tuin kun je ermee aan de slag! De bloembollen/knollen kun je na de bloei dus lekker in de grond laten zitten en als je kiest voor verschillende bloeiperiodes kun je er ook nog eens extra lang van genieten.

Hierbij enkele voorbeelden van Stinzenplanten:

Sneeuwklokje – Galanthus elwesii; bloeit januari t/m begin maart

Grote sneeuwroem – Chionodoxa luciliae; bloeit februari-maart

Lenteklokje – Leucojum vernum; Bloeit februari-maart

Winterakoniet – Eranthis hyemalis; februari-maart

Bonte krokus – Crocus vernus; bloeit februari-maart

Witte Bosanemoon – Anemone nemorosa; bloeit eind maart-april

Trompetnarcis – Narcissus pseudonarcissus; bloeit maart-april

Gele bosanemoon – Anemone ranunculoides; bloeit eind maart-april

Kievitsbloem – Fritillaria meleagris;bloeit april

Boshyacint – Hyacinthoides non-scripta; bloeit april-mei

Knikkende vogelmelk – Ornithogalum nutans; bloeit april-mei

Ben je van plan om op zoek te gaan naar kievietsbloemen of heb je er zelfs al een paar in je eigen tuin?