Wat is je omgeving waard? Het voedsel kapitaal voor vogels, insecten, vlinders,
en zoogdieren komt uit een gezond ecosysteem. Maar we zien dat in razend tempo
verdwijnen uit landschappen en stedelijk gebied.
Een heg of haag is namelijk meer dan een rijtje struiken
naast elkaar. Op, rond, onder en tussen hagen en heggen leven prachtige
dingen: kruiden, mossen, paddenstoelen, insecten, vogels en andere dieren.
Waar zijn al die hagen gebleven in ons landschap?
De introductie van het prikkeldraad rond 1900 heeft gezorgd voor het verdwijnen van veel heggen in het cultuurlandschap. Dit betekent dat in 100 jaar 225.000 kilometer natuurlijke vee-werende akkerranden, vogelvriendelijke houtwallen en insect en zoogdier voedende natuurlijke landschapselementen zijn vervangen door een afscherming van een stuk metalen prikkeldraad.
Schrikbarende resultaten
Alle onderzoekers die schrijven over de historie van de heggen zijn het erover eens dat heggen lange tijd een bijzondere rol hebben ingenomen in het landschap. Heggen waren namelijk onmisbaar in de nederzettingsgeschiedenis, het landgebruik en de ontginningen van de mens. Al vanaf de prehistorie bouwden mensen hekken, wallen of heggen om zich te beschermen tegen grote wilde dieren, om de akkers tegen de wind te beschermen en om eigendommen of territoria te markeren.
Het werd pas echt menens toen boerenland opnieuw werd verdeeld in grote rechte stukken, de zogeheten ruilverkaveling.
Ga op Topo-tijdreis en zie hoe biodivers je regio was. Via de volgende link meer dan 200 jaar topografie en gedetailleerde gebied-overzichten. Een resultaat om niet trots op te zijn
Wat is Topotijdreis?
Topotijdreis.nl biedt de mogelijkheid om 200 jaar aan Nederlands topografisch kaartmateriaal te bekijken en te vergelijken. Op topotijdreis zijn verschillende historische kaartschalen gebruikt uit de periode 1815 tot 2021.
Hoe kun je kijken hoe je omgeving er vroeger uit zag?
Het Kadaster heeft namelijk een website ontwikkeld waarin je kunt zien hoe een bepaald stuk van Nederland er vroeger uitzag. Hoe ver je kunt terugkijken verschilt per plaats. Van Amsterdam werden bijvoorbeeld al eerder nauwkeurige kaarten gemaakt dan van Houten. De website is enigszins vergelijkbaar met Google Maps.
Gebruik kaart:
Zoom in op de kaart en zie gedetaileerd het gebied en ga terug in de tijd door het jaartal aan te passen.
Afbeelding
Topo Kaart: alle groene lijnen zijn heggen
De namen haag of heg worden vaak door elkaar gebruikt.
In principe
hebben ze dezelfde betekenis, namelijk een omheining van struiken. Onder hagen
verstaan we compact geschoren lijnvormige aanplantingen en onder heggen
uitgroeiende hagen met bloesems en bessen.
Hagen en
heggen zijn van onvervangbare waarde voor planten en dieren gezien de grote
rijkdom aan zaden en vruchten die er in voorkomen. Hierin vinden allerlei
vogels, insecten, zoogdieren en reptielen een plek. Ook vinden vanuit hagen
allerlei roofinsecten hun weg naar gewassen en zorgen voor een stukje
biologische bestrijding. De
natuurwaarde wordt nog groter wanneer op bepaalde plaatsen opgaande bomen in
een haag worden geplant. Bomen waar vogels en insecten op afkomen zijn in
principe altijd vruchtdragende bomen, zoals de krentenboom, zoete kers,
lijsterbes en vuilboom
Ode aan de heg
De heg voor de meeste mensen roept dit niet veel meer op dan ‘scheiding tussen tuinen’ en ‘moet nodig gesnoeid worden’. Niet voor bio-geograaf Kenneth Rijsdijk. Hij schreef een heel boek over de vele voordelen van de heg. Die ontdekte hij tijdens de drie jaar onderzoek die hij naar de nederige plantenrij deed.‘Ik heb zoiets van, verdomme, we moeten wat doen. En dit is nog relatief simpel, stop stekjes in de grond en na drie jaar heb je een prachtig hegje op je tuin of op je akker.’
Het boek is
een pleidooi voor de terugkeer van heggen in ons landschap en een uiteenzetting
van alle voordelen van heggen en vergelijkbare landschapselementen.
De opbrengst
die hij er mee maakt gaat naar de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC)
die al jaren bezig zijn om de heg te herintroduceren in het landschap.
Hij neemt je
mee in zijn onderzoek naar de rol van heggen in ons landschap.
Bekijk hieronder het intervieuw met bio-geograaf Kenneth Rijsdijk schrijver van het boek
Welke keuzes kun je als tuinbezitter, tuinarchitect en hovenier maken, welke planten haagplanten kun je toevoegen om toename van biodiversiteit te stimuleren?
Met pijn in het hart lees je allicht de berichten in de krant. Het gaat niet goed met de vlinders, er zijn er elk jaar minder. Wilde bijen doen het niet veel beter, hun aantallen gaan ook achteruit. En van de onderzoeken naar pesticiden en insecticiden in de lichamen van die kleine mezen breekt je hart helemaal. Vastberaden besluit je om er iets aan te doen en je start in je eigen tuin, die moet diervriendelijker worden.
Vol goede moed start je met het zoeken van informatie over hoe je het beste te werk gaat en welke planten je best gebruikt. Top 10 lijstjes zijn handig en beknopt, die gaan je zeker helpen. Die lavendel, vlinderstruik, ijzerhard (Verbena) en zonnehoed (Echinacea) die in bijna elk lijstje voorkomen, moeten precies echt wel goed zijn. Die gaan we zeker kopen samen met nog wat andere leuk ogende bloemen en struiken die in het oog springen bij de kwekerij of in het tuincentrum. En het label ‘bij-vriendelijk’ dat ze daar gebruiken is ook wel handig.
Haag erin, misschien een boompje en wat struiken en je speciale gekozen bloemen in de grond en je diervriendelijk tuin is klaar. Laat die natuur maar komen nu. En zowaar, daar komt de eerst vlinder al aan gefladderd en een schattig bijtje aangezoemd. Je missie lijkt geslaagd, je ziet meer dieren en vooral insecten dan ervoor. Voldaan geef je jezelf een dikke duim en hoop je stiekem op die kus van de juffrouw (of meester).
In een zee van beton heb jij een groene oase gemaakt, een toevluchtsoord voor al die dieren in nood. Maar is dat wel zo?
Lees er meer over >> Diervriendelijk tuinieren: meer dan lijstjes volgen.
Inloggen is verplicht
Om een reactie te posten moet je ingelogd zijn
Log in