Viola / Viooltje

Het geslacht kent circa vierhonderd soorten die voorkomen in gematigde streken. De meeste soorten worden op vochtige en iets beschaduwde plaatsen aangetroffen. Na het bloeien draait de uitgebloeide bloem zich naar beneden, na de rijping richt de zaaddoos zich weer op, en opent zich. Het verdroogde zaadkapsel staat onder spanning en bij beweging schieten de zaadjes weg.
Viooltjes worden gebruikt als basis voor veel parfums. Er wordt zelfs snoep van gemaakt. Jonge bladeren zijn in gekookte vorm eetbaar en bevatten veel vitaminen. De bloemen kunnen gebruikt worden voor de decoratie van maaltijden. Zowel bloemen, bladeren als wortels worden ook medicinaal gebruikt.

De viooltjes die we het beste kennen en grote getale worden gekweekt zijn de kleinbloemige viooltjes of Viola cornuta (hoornviooltje).Deze vaste plant is  zeer winterhard en wordt 15cm  hoog en 30cm breed.

Het hoornviooltje, Viola cornuta, heeft een kleiner bloemetje dan de gewone viool. Deze is meer bodembedekkend maar heeft verder dezelfde eigenschappen als de gewone viool. Rizoomvormende, uitstoelende, bladverliezende vaste plant, maar wordt meestal als een of tweejarig behandeld.
Lichtgeurende, gespoorde bloemen.

Plantje dat maar door blijft bloeien, zelfs als je vergeet de uitgebloeide bloempjes te verwijderen. Bloeiend van maart tot juli in allerlei kleuren, klein tot grootbloemig, afhankelijk van cultivar. Ze bloeien rijk met veel bloemetjes waaraan oneindig veel zaad aan komt. Deze zaaien zich dan ook massaal uit en kunnen zo over gans de tuin uitstoelen. Hieruit zijn er veel hybriden onststaan met een grote verscheidenheid aan kleuren in de bloemen. Deze viool is ook goed bestand tegen kou en komt de laatste jaren meer en meer voor in bloembakken die worden aangeplant in het najaar.

Als het warm wordt stopt de plant met bloeien en sterft ze meestal af.

Deze viool is ook goed bestand tegen kou en komt de laatste jaren meer en meer voor in bloembakken die worden aangeplant in het najaar.

• Viola canina (hondsviooltje). Deze heeft blauwe bloemen en groeit het liefst op zuurminnende gronden.
  
• Viola odorata (maarts viooltje). De bloemen zijn paars, violet, roze of wit. Ze geven een zoete geur af. Deze gedijt op alle bodems zolang ze maar goed doorlatend zijn.
• Viola riviniana (bosviooltje) groeit daarentegen graag op vochtige bodems. Ze bloeit met blauwpaarse bloemen, hoofdzakelijk in april, mei maar een tweede bloei kan nog eens terugkomen in september.

Viola tricolor. Vaste plant. Zeer winterhard. De vroegbloeiende Viola tricolor komt dikwijls reeds in de herfst in bloei: deze wordt door de winter onderbroken, maar zodra in de lente de weersgesteldheid het toelaat, bloeien de planten verder. De bloemen zijn middelgroot en rond, 2.5-3cm. De kleuren variëren van paars en donkerblauw voor de twee bovenste kroonbladen tot lichtlila en blauw en geel voor de twee buitenste bladen tot geelwit voor het onderste kroonblad. Ze verschijnen eerst maar spaarzaam en hebben korte stelen, later worden ze langer en bloeien ze zo rijk, dat de bloemen het blad volledig bedekken. Deze weelderige bloei duurt weliswaar niet lang – als het voorjaar droog en warm is, gaat de bloei achteruit en tegen het einde van de meimaand worden de bloemen steeds kleiner en de scheuten lang en slordig, sommige sterven zelfs af en omstreeks half juni zien de viooltjes er zo onooglijk uit, dat men ze niet meer wil zien en ze dus opruimt. Toch zijn deze vroege rassen belangrijk, omdat ze in bloei komen in een tijd waarin er geen andere bloemen zijn die zo volop bloeien. Daarom neemt men hun korte bloei wel op de koop toe. De heel vroege bloei is dan ook de reden dat deze violen gekweekt worden: daarbij probeert men natuurlijk grote bloemen te verkrijgen. Let op de zuiverheid en de glans van de kleuren en op de gedrongen harmonische vorm van de planten.

Plantvoorschriften algemeen
Koop in het voorjaar hoornviooltjes in bakken of potten met gezonde bladeren en knoppen, maar met slechts enkele geopende bloemen. U kunt ook in de winter zaad kopen. Meestal toegepast in bloembakken, maar ook als rand in de border.
Massaal te koop in het voorjaar. Dan planten met circa 20/30 cm tussenruimte.
Zon, ook halfschaduw. Hoornviooltjes bloeien het rijkst in de zon. In een zeer warme zomer gedijen ze echter beter in de halfschaduw. Doorlatende grond. Werk compost door de grond, zodat deze vocht kan vasthouden.

Zaaien: Enkele rassen kunt u uit zaad opkweken.Vanaf februari binnenshuis zaaien. Bedek het zaad met een laagje aarde van 3mm. Leg dan een doos of vochtig krantenpapier over de potten, want hoornviooltjes kiemen alleen in het donker. Vanaf april kunt u ze in de volle grond planten.

Onderhoud
Hebben in volle grond geen extra voeding nodig.
Houd hoornviooltjes gelijkmatig vochtig. Alleen dan zullen ze rijk bloeien en niet door bladluizen worden aangetast.
Snij hoornviooltjes na de eerste bloei terug. Op een koele plaats bloeien ze de hele zomer. Op een warme plek bloeien ze opnieuw in september en oktober. Het zuivere soort en enkele rassen zaaien zichzelf uit.

Verdeel eind oktober compost rond de planten. Zorg voor aanvullende bescherming tegen vorst door ze af te dekken met bladeren of takken.
Vaak bloeien ze het tweede jaar reeds beduidend minder en is het soms beter ieder jaar nieuwe te plaatsen.

Verwelkingsziekte
Hoornviooltjes die door een bacterieziekte zijn aangetast, krijgen vooral in het voor- of najaar verbleekte toppen en verschrompelde bladeren. De knoppen gaan dan rotten en op de stengels en bladeren verschijnen donkere vlekken of strepen. Vernietig aangetaste Plantjes.