Word dat het topic in 2025 en de komende jaren daarna. Het antwoord weet ik niet, maar hier wat overpeinzingen die mij deden besluiten om hier eens wat aandacht aan te schenken in een column.
Waar hebben we het over
Wel we schrijven over (de bedrijfstak die zorgt voor) de “productie” van zaai-, pootgoed voor de land-, tuinbouw en de moestuinier. Wat ik er van begreep is dat er vier grote wereldspelers zijn die samen het grootste marktaandeel bezitten. BASF, Bayer/Monsanto, ChemChina-Syngenta en Corteva Agriscience Dat zijn de bedrijven die momenteel de rechten bezitten op meer dan twee derde van de wereldwijde verkoop van zaden en pesticiden. Betekent dat dan zij de rechten hebben dat andere partijen geen zaden of pootgoed mogen telen, verkopen en willen we dat we dat eigenlijk wel?
Patenteren van zaad?
Sinds de jaren 30 vorige eeuw is het namelijk mogelijk om zaden die bedrijven hebben ontwikkeld te 'patenteren', wat betekent dat ze de rechten op de zaden bezitten en anderen kunnen laten betalen voor het gebruik ervan. Alsof zij zaden produceren?
Effect, gevolg
Hierdoor kunnen ze andere partijen laten betalen voor het gebruiker ervan of zelfs verbieden. En dan te weten dat veel van die zaden, pootgoed van deze “Big Four” op de een of andere manier wel of niet (genetisch) gemodificeerd is om de kans op ziektevrij zijn te verbeteren of om hun resistentie tegen pesticiden te vergroten.
En dan de prijzen
Niet alleen door de BTW verhoging per 1 januari 2025 van 9 naar 21% op zaai-, en pootgoed, maar ook door de inflatie van de afgelopen jaren, het verdienmodel, winstbejag en de derhalve gestegen prijzen ben ik meer en meer gaan nadenken en bekijken wat wel of wat naast dat patent gedoe, en manipuleren het niet de moeite waard is om eigen zaad, pootgoed te verkrijgen van mijn gewassen
Scrooge
Ben ik dan zo zuinig? De vrek van de moestuin? Weet je dat maakt me helemaal eigenlijk niets uit en wat een ander ervan vind, het zij zo.
Neem eens de
Eén van de meest aansprekende voorbeelden is voor mij de olifantenknoflook. Dat is nou echt zo'n gewas dat ik zelf overhoud en dan rond de 60-70 als pootgoed weer opnieuw poot. Vooral deze grote jongen met een veel mildere smaak dan de reguliere knoflook en grote tot hele grote tenen is zo langzamerhand echt een luxeartikel aan het worden. in 2024 worden 5 tenen en/of bolletjes rond de € 6,95 aangeboden. Dat was 3 jaar geleden nog rond de € 4,95 en wordt dan zonder prijsverhoging volgend jaar al € 7,72 voor 5 teentjes. Dan te bedenken dat ik 6-7 jaar geleden ben begonnen met een look van toen nog € 3,95 het jaar er op had ik 23 planten en weer een jaar veder al iets meer dan 90 tenen. Nu dus voor bijna een heel jaar 1 teen per dag gemiddeld voor niets.
Hoe dan?
Ik zet mijn knoflook per teentje rond de 10e oktober in potjes (9 cm) en poot ze dan overal rond april begin mei uit en oogst ze om en nabij augustus als de tijd er rijp voor is. Laat ze dan 2-3 dagen goed drogen en vlecht ze dan (of mijn Eega doet dat of we doen het samen)Rond de 10e oktober poot ik dan weer 60-70 tenen en de rest van de oogst bewaar ik in een droge vorstvrije omgeving in die vlecht om te consumeren.
Wat nog meer
Ook je aardappel pootgoed kun je zo langzamerhand misschien beter zelf je benodigde poters gedurende de winter bewaren als je dat kan en wil. Zelf wil ik tot nu toe vers pootgoed i.v.m. ziektes en schimmels, maar ik begin soms toch echt wel te twijfelen. Waar hebben we het over. 1 kilo en dat zijn van elk ras bij ons dan gemiddeld 27-35 poters. Per kilo Roseval kost je dat dan € 5,95. Annabelle € 6,95 en de Nicola € 6,00 voor 1,5 kilo. in totaal heb ik 4-5 kilo pootgoed wat me dan in 2024 rond de € 23,00 - € 25,00 kost. In 2025 in elk geval € 2,50-3,00 meer per kilo zag ik al op meerdere websites. Vanaf € 8,45 de kilo en meer op andere plekken en dan heb ik ze niet biologisch. Wil ik ze zeker weten biologisch dan heb ze al gezien in 2025 voor rond de € 12,00 per kilo.
Een ander voorbeeld dan
De tuinboon. Biologisch pootgoed kost ongeveer € 3,35 tot € 4,75 voor een pakje van 70-80 gram. Dan heb je 50-80 zaden wat je dan ongeveer bij per plant 100 gram dikke bonen oplevert. Aan 1 á 2 planten heb je dus genoeg voor het volgende jaar als pootgoed. Van 1 tuinboonplant oogst je namelijk ongeveer 100 gram dikke bonen. De rest kan je dan eten
Levert dat wat op
Ja echt wel. Bij 14 (olifanten) loken geef je om en nabij de € 120,- niet uit. En dat zijn best wel een hoop pegeltjes voor knoflook. Tuinbonen is dan dus duidelijk weer een stuk minder. Van een zakje met pootgoed bespaar je dan ongeveer € 4,50
Paprika’s dan?
Biologische punt paprika kost bij ca. 25 zaden € 3,60-€ 4,50 per pakje en de gewone blokpaprika biologisch voor 125 zaden zo rond de € 3,00 - € 3,50. Een voordeel van je eigen zaad is dan wel weer dat langzamerhand, jaar na jaar, planten krijgt dat het goed doet in jouw omstandigheden, tenminste als elk jaar de sterkste zaden oogst en er geen kruisbestuiving mat een andere soort paprika plaats geeft gevonden
Mijn conclusie
Oftewel als je kijkt naar wat wij voor ons tweeën per jaar aan zaai-, pootgoed kwijt zijn was dat inclusief aardappels zo’n beetje € 50,00 - € 60,00. En ja daar kan je wel op besparen dus, maar op een totale niet uitgaven post van zelfverzorgend groente en fruit oogsten van € 2.500,- per jaar is dat wat ons betreft nog niet echt nodig, behalve de knoflook.
Echter
Maar ik kan me heel goed voorstellen dat als je een hele krappe beurs hebt je inzake het zelf oogsten van zaad daar dan anders over denkt. En dan niet alleen uit ideologische motieven.
Reageren
Mocht je er anders over denken, even goede vrienden en dan heb je ook gelijk. Heb je zelf ervaringen laat ook eens wat van je horen.
Meer lezen van Lekker van Eigen Land kijk dan eens op mijn Facebookpagina
Inloggen is verplicht
Om een reactie te posten moet je ingelogd zijn
Log in