Paardenmest is een feest voor vele beestjes.
Allereerst; mest is geen voeding. Er zit wel voeding (NPK – stikstof, fosfor en kali) in mest maar dat zijn zeer kleine hoeveelheden. (Uitleg N-P-K)
’De tuin verdient een volkoren boterham’
Net als ander dierlijke meststoffen, bevat paardenmest veel micro-organismen. Door hiermee de bodem te mulchen, ga je het bodemleven verrijken en stimuleren. Meer bodemleven betekent meer voedingsstoffen die vrijkomen voor de planten en meer CO2 die uit de lucht wordt gebonden. Allemaal zeer positief dus!
Wat is mulchen precies
Mulch is een laag materiaal die je over de grond en om planten aanbrengt. Mulchen is dus het aanbrengen van een laag mulch. En dat kan van alles zijn: van houtsnippers, plantenresten, bladeren, organische mest tot champost/compost. Kort gezegd de grond bedekken en het ter beschikking stellen van natuurlijke materialen. Mulch in de tuin is, het volgen van de natuur. 'Kijk in de bossen, daar zie je niet anders', Door miljoenen jaren evolutie is het hele ecosysteem er precies aan aangepast. Het complete leven in en op de grond is erop ingesteld. Wat de plant er geleidelijk uit haalt, keert even geleidelijk ook weer in de bodem terug.
Voordelen paardenmest als mulchlaag
Paardenmest is een uitstekende bodemverbeteraar, want deze mest is rijk aan vezels en structuur. Toch heeft paardenmest een ‘slechte’ naam, ‘Verse’ paardenmest zit namelijk bomvol onkruidzaden. Lastig als je hiermee sier- of moestuin ermee wilt bemesten. Gelukkig is voor dit onkruidprobleem een goede oplossing.
Paarden eten veel stengelig ruwvoer, dat slechts éénmaal door het maag-darmkanaal wordt geleid. Zij herkauwen niet, zoals schapen, geiten of koeien, waardoor het voer vrij snel weer uit het dier komt. Zaden van allerlei planten overleven deze gang door het paard en kunnen, nadat ze door het paard zijn uitgepoept, nog ontkiemen. Verse paardenmest zit daardoor boordevol onkruidzaden en is dus niet aan te bevelen voor de sier- of moestuin. Door paardenmest echter te composteren wordt dit probleem opgelost. Door de warmte die vrijkomt bij het composteren worden de zaden onschadelijk gemaakt.
Om van de mest van je dieren compost te maken, gebruik je het proces van composteren. Hierbij zetten micro-organismen met behulp van zuurstof vers, organische materiaal om tot een homogene, (ziekte)kiemvrije organische meststof. Het materiaal dat je kunt gebruiken is bijvoorbeeld, snoeirestenvan vaste planten, overig tuinafval, bladeren, gazonmaaisel (GFT-afval) en hier mix je paardenmest door.
Composteren: In dit proces onderscheiden we twee fasen: in de eerste fase loopt de temperatuur op tot zo’n 50 tot 70° Celsius, waarbij onder andere ziektekiemen en onkruidzaden worden gedood. We noemen dit de thermofiele fase. Daarna zakt de temperatuur tot 20-30 graden, dit is de rijpingsfase. Het organische materiaal wordt verkleind door vertering via mestwormen en nematoden. Zij breken de koolstofketens af in bijvoorbeeld de cellulose.
“Alle vruchtbare grond is minstens één keer door de maag van een worm gegaan”, zei Charles Darwin ooit
Er zijn veel soorten regenwormen en in Nederland komen 22 soorten regenwormen voor. Deze wormen in de paarde- composthoop zijn compost-, mest-of tijgerwormen. Dat zijn dus weer andere wormen dan degene die je in het gras tegenkomt, die zouden in een mesthoop niet overleven. Die in het gras is onder andere de gewone regenworm.
Regenwormen zijn nuttig. Bij de mestwormen zetten ze de mest om in voor planten opneembare stoffen. Gewone regenwormen maken de grond luchtig en brengen humus in de aarde door blad en planten resten de grond in te trekken. Doordat regenwormen bij het eten veel zand binnenkrijgen, maken ze de grond veel fijner daardoor komen ook voedingstoffen beter beschikbaar voor de planten. Regenwormen zijn belangrijk in het ecosysteem.
Wat zijn de nadelen van paardenmest?
Ondanks al deze voordelen heeft paardenmest toch ook enkele nadelen. Het mengsel kan giftig zijn als het paard onlangs behandeld of ontwormd is. In dat geval kunnen er sporen van het ontwormingsmiddel in de verse mest aanwezig zijn. Dit kan de planten of bodemleven doden. Het is daarom aan te raden de paardenmest (zoals hierboven beschreven) te composteren voordat het aangebracht wordt. Dit betekent dat je 6 maanden moet composteren voordat het geschikt is om de border te bemesten.
Paardenmest is niet geschikt voor alle planten
Paardenmest heeft een hoge pH-waarde het mag nooit worden toegepast op acidofiele planten (de voorkeur gevend aan een zuur milieu), zoals Japanse esdoorns, camelia's, azalea's, rhododendron. Omdat hun bladeren anders geel worden door gebrek aan ijzer.
Bodemleven van ruw materiaal tot voeding voor planten.
Wist je dat: De bodem de maag van de plant is, hieruit worden immers alle mineralen en sporenelementen onttrokken die leiden tot een evenwichtige groei en bijzondere bloei.
Bacteriën en actinomyceten
Actinomyceten breken plantenresten af en zijn in luchtige compost zeer actief
Schimmels
Schimmels zijn naast bacteriën de belangrijkste bodemorganismen wat betreft invloed op de bodemeigenschappen.
Ook zijn er schimmels die de planten ingroeien en daarmee de groei stimuleren door het wortelstelsel als het ware uit te breiden: Mycorrhiza, leven gedeeltelijk in de plantenwortel en gedeeltelijk in de bodem. De plant voorziet de schimmel van koolhydraten. De schimmel helpt de plant bij de opname van water en voedingsstoffen, maar vooral fosfor. Verder neemt de ziektewerendheid van de wortel toe. Het wortelstelsel wordt als het ware groter.
Protozoën
Protozoën zijn eencellige organismen die zich vooral met bacteriën en schimmels voeden. Protozoën hebben twee belangrijke functies in de grond. Enerzijds reguleren ze de ontwikkeling van bacteriën en schimmels en zorgen ervoor dat bepaalde groepen zich niet te extreem kunnen ontwikkelen. Anderzijds maken ze bij het verteren van bacteriën en schimmels voedingsstoffen vrij en spelen daardoor een belangrijke rol bij de plantenvoeding.
Nematoden (aaltjes)
Aaltjes zijn minuscuul kleine rondwormen van 1 mm die een heel belangrijke rol spelen in de bodem. Ze behoren tot de groep van nematoden. Per vierkante meter kunnen er tot wel een miljoen aaltjes voorkomen.
De wormpjes zijn ongesegmenteerd en zijn met het blote oog niet zichtbaar, enkel met een microscoop kan je ze waarnemen. De meesten leven van rottend organisch materiaal maar een klein aantal soorten leven als parasiet op planten of dieren. Deze insectparasitaire organismen worden ingezet voor het bestrijden van oa. Engerlingen, slakken, larven van de taxuskever en de langpootmug. Aaltjes hebben vele voordelen ten opzichte van chemische bestrijdingsmiddelen en zijn totaal ongevaarlijk voor mensen en huisdieren. Ze hebben ook geen negatieve invloed op het milieu.
Springstaarten
Piepklein maar reuze belangrijk: De meeste springstaarten leven in de strooisel laag van de bodem; je vindt ze over het algemeen tot 2 meter diepte. Daar is de grond vochtig genoeg en bovendien rijk aan plantaardig materiaal – niet onbelangrijk voor een soort die grotendeels van vergane bladeren en rottend hout leeft. Hun dieetvoorkeur maakt springstaarten belangrijk voor de bodem: ze spelen in talloze ecosystemen een belangrijke rol als vormer van humus. Sommige soorten hebben specifieke eetwensen – plantenafval, uitwerpselen, schimmels, stuifmeel of bacteriën maar het meeste eten alles door elkaar heen.
Mijten
Mijten zijn in de bodem in grote aantallen aanwezig en zijn belangrijk voor de afbraak van organische materialen. Dode resten van planten en mest zijn voor veel soorten het belangrijkste voedsel, maar er zijn ook mijten die leven van schimmels, springstaarten, aaltjes en enchytraeen. Om deze reden zijn ze van groot belang voor het ecologisch evenwicht in de grond. Een aspect hiervan is ook dat mijten van belang zijn voor het transport van bacteriën en schimmels door de grond.
Enchytraeen
Kleine witte wormen van 4 tot 40 mm lang. Ze kunnen in grote aantallen in grond, strooisel laag of compost voorkomen. Belangrijk zijn hun invloed op de bodem. Wat de levensomstandigheden betreft is het van belang dat ze bij een veel lagere pH-waarde kunnen leven dan regenwormen. De rol die regenwormen bij hogere pH-waarden spelen, wordt door de potwormen bij lagere pH-waarden ingenomen. Het voedsel van Enchytraeen bestaat uit weinig of licht voor verteerd voedsel. Vanwege de mogelijkheid om in wat zuurdere grond te leven, vanwege de grotere aantallen en vanwege de gunstige invloed op humusopbouw en bodemstructuur, zijn potwormen van grote betekenis voor een vruchtbare bodem
Regenwormen
De groep van de regenwormen is een van de belangrijkste
groepen dieren in de bodem. De grootste soort (Lumbricus terrestris) kan wel 30
cm lang worden. Binnen de regenwormen kunnen drie groepen worden onderscheiden:
1) De rode wormen (epigeïsche wormen, Lumbricus rubellus Dendrobaena, Dendrodrilus, Satchellius) leven in de bouwvoor en de strooisellaag. Ze eten vers afgevallen plantmateriaal en mest aan de oppervlakte. De rode wormen gaan bij slechte omstandigheden (kou, droogte, voedselgebrek) snel dood, maar ze kunnen zich relatief snel vermenigvuldigen.
2) De grauwe wormen (endogeïsche regenwormen, Allolobophora, Aporrectodea, Eiseniella, Eisenia, Helodrilus en Octolasium) leven wat dieper, tot 40 cm diepte, en graven zich al etend door de aarde. De grauwe wormen kunnen bij ongunstige omstandigheden in een soort slaaptoestand overgaan in afwachting van betere tijden. De grauwe wormen hebben dit ook wel nodig want ze vermenigvuldigen zich traag.
3) De in verticale gangen levende wormen (de anecische, Lumbricus terrestris is de bekendste) leven van plantenresten die op de grond liggen en die ze de gang in trekken.
Mollen
Mollen houden de grond in je tuin gezond. Het omwoelen van grond is goed voor afwatering. Het bijna blinde beestje helpt je ook om plagen in toom te houden: een mol smult van insecten, emelten, wormen en aardrupsen.
De cirkel moet rond zijn voor een optimale oogst of meer tuinplezier, bodemleven, bodem, planten, gewas, beworteling.
Tussen deze stappen ben jij de tuinbaas, Klinkt simpel maar we doen het veel te weinig.
Inloggen is verplicht
Om een reactie te posten moet je ingelogd zijn
Log inMark de Blogger 1 jaar geleden
Mooi leven al dat bodemleven