Dierentuin of Dier en Tuin

Door Paula kok

Vroeger wilde ik als kind erg graag huisdieren, maar mijn moeder was onverbiddelijk. "Later, als je op jezelf woont, kan je net zoveel huisdieren nemen als je wilt, maar hier komen ze er niet in!" zei ze altijd tegen me.

Dus toen ik later op mezelf ging. je raad het al, zat mijn huis binnen no-time vol dieren

Ik had honden en katten en konijnen en een cavia ook en parkieten en kanariepieten, een papegaai en zelfs even een tijdje een aquarium vol tropische vissen. Er werd in mijn vriendenkring vaak gegrapt dat ik nog maar 1 diersoort verwijderd was van "entree heffen" 🤪 en een bordje "Artis" boven mijn voordeur. Dat was een mooie tijd. Onvoorstelbaar hoeveel liefde je van huisdieren kunt krijgen. Maar het was ook veel werk om goed voor ze te zorgen.

Naar mate ik ouder werd, kromp mijn "veestapel" op natuurlijke manier en kwam daar een gezin voor in de plaats. Nog veel meer liefde en nog veel meer werk ook trouwens, maar dat terzijde. De liefde voor alle dieren is er nog steeds. Daar is zelfs een liefde voor planten, bomen en natuur bij gekomen.

Nu zeurt mijn dochter om een huisdier. Ze wil een konijntje want die zijn zo lief! Nu had ik vroeger al moeite met de kleine hokken (dus liet ik ze veel los rondlopen in mijn huiskamer, ze zijn namelijk ook zindelijk. Net als katten) maar met wat we nu allemaal weten is het houden van een konijn in je achtertuin eigenlijk helemaal uit de gratie gevallen. Van geen bewegingsvrijheid tot krankzinnige eenzaamheid. Het is zielig en daarmee steeds minder acceptabel. Eigenlijk hangt er aan de meeste huisdieren tegenwoordig een negatief bijsmaakje. Vogels horen niet in een kooi. Geen enkel dier eigenlijk als je erover nadenkt.

Katten worden bestempeld als een enorme ecologische natuurramp.

Zelfs het hebben van een hond is uit milieuoverwegingen steeds minder acceptabel. Daarnaast mogen honden tijdens het wandelen niet eens meer losgelaten worden. Tussen maart en oktober zijn ze niet meer welkom op het strand en als ze tijdens het uitlaten een poepje doen, worden we geacht om dat met een plastic zakje op te ruimen.
En het zijn vleeseters dus de CO2-uitstoot voor het maken van een zak hondenvoer schijnt ook extreem te zijn.
Nu kan ik mij mezelf niet voorstellen zonder hond, maar verder zal het in mijn huis nooit meer de dierentuin worden die het vroeger geweest is.

Tegenwoordig richt ik me meer op wilde dieren.
En dan met name de vogels in onze tuin. Het is een vreemd soort bevrediging om te weten dat ze bij ons in de tuin altijd wat te eten en drinken zullen vinden.

Het is ooit begonnen met dagelijks het restje zaad wat de papegaai niet meer op wilde eten, de tuin in te kiepen. Vast wel iemand die dat nog lust, dacht ik. En dat was ook zo. Voor een deel bestaat papegaaienvoer uit hetzelfde zaad als duivenvoer dus voor ik het wist zaten er dagelijks wat duifjes te wachten tot ik de papegaai zou voeren. En ja, dan is zo'n restje algauw te weinig dus dat werd dagelijks een schepje voor de papegaai en een schepje voor de duiven.

De papegaai is inmiddels ruim 2 jaar geleden, op de zeer respectabele leeftijd van 53 jaar aan haar einde gekomen, maar de duiven hebben hier totaal niets van gemerkt. Zij krijgen nog steeds elke dag een schep voer van me. En in de winter wel 4, 5 of 6 scheppen ook. Vogels schijnen dan 2 eetmomenten te hebben. S'middags vlak voor het donker wordt, om de nacht door te komen en s'morgens omdat ze zoveel energie verspeeld hebben aan s'nachts warm blijven. Want dat is waar het om gaat. Vliegen en eten kost energie, maar warm blijven nog veel meer.

In het begin gooide ik dat gewoon op de grond, maar mijn honden ontdekte dat al gauw en toen bleef er niets meer voor de vogels over. Dus heeft mijn man een voederplank gemaakt op ruim 1,5 meter van de grond aan een boom. Aan 2 kanten van de boomstam kan er nu door vogels (en slakken) op dagelijkse basis gedineerd worden. Ik weet niet of de boom hier heel blij mee is, maar we moeten allemaal wat inschikken om het samen gezellig te hebben, dus hij ook. Ik heb er zelfs een stenen bakje met water opstaan wat ik dagelijks probeer te verschonen. Al was het zomers maar tegen de muggen. Maar de vogeltjes waarderen het ook enorm. Het is hier dagelijks een drukte van jewelste in de tuin met al die vogels want je begrijpt natuurlijk wel dat het niet bij dat ene schepje duivenvoer is gebleven.

Je hebt in mijn bericht over natuurlijke knutsels kunnen lezen dat ik ook graag zelf mezenbollen maak die ik in gardes aan mijn boom en schuur heb hangen. En stiekem koop ik ook altijd nog bollen bij de dierenwinkel. Ik ben nieuwsgierig of ze voorkeur hebben. Dus ik bied ze tegelijk aan en elke dag ontvang ik weer de complimenten dat de door mijzelf gemaakte duidelijk favoriet zijn. Daar zitten ze als eerste op. Als meeste op. Daar wordt om gevochten. Allemaal kleine vogelcomplimentjes zijn dat. Vind ik leuk. Dus ik heb al lang geleden een mezenkastje opgehangen en dat werd bijna onmiddellijk bewoond. Zo ontzettend leuk om ze af en aan te zien vliegen en de baby's te horen roepen naar hun ouders voor eten, vlak voor ze uitvliegen.

Ze beginnen in september met zoeken naar een woning voor het nest van het jaar daarna. Ze schuilen er in de winter ook al regelmatig tegen weer en wind. Dus ik dacht ik hang er nog één op. De één hing aan een boom, de ander ging aan de schuur 5 meter verderop. Ik vermoed dat ze me toen hard uitgelachen hebben want mezen blijken zeer territoriaal te zijn. Ondanks dat er genoeg voer is. Ze kozen de beste en de andere bleef leeg. Die heeft na 2 jaar wachten dus maar een plekje in de moestuin gekregen. Al overwegen we nu wel weer om het nog eens te proberen, maar dan in de voortuin. Hopelijk is dat wel ver genoeg op afstand van de eerste. Met huisje drie wel te verstaan want huisje twee blijft natuurlijk op de moestuin nu. Met al dat nageslacht en solitaire gedrag zal er bij hen toch ook woningnood optreden? Ik heb door de jaren heen al zoveel kleintjes groot zien worden hier.

Mevrouwtje merel heeft bijvoorbeeld ook jaarlijks meerdere nestjes met kleintjes in onze haag. Daar heeft mijn man trouwens ook een huisje voor gemaakt volgens aanwijzingen van de vogelbescherming, maar mevrouw merel geeft toch de voorkeur aan een door haar zelfgebouwd nest dus dat huis staat nog altijd leeg.

Onder onze dakpannen is familie gierzwaluw gelukkig ook weer terug van weggeweest. We hebben zonnepanelen laten plaatsen dus ik vermoed dat het daardoor even lastig voor ze was. Maar ze zijn er sinds deze zomer gelukkig weer. Scheelt een berg met muggen in de slaapkamer kan ik je vertellen.

Familie tortelduif heeft inmiddels alweer heel wat jaren geleden een vast onderkomen op onze regenpijp gecreëerd. Dat zijn van die slanke kleintjes met een zwart streepje in de nek. Familie holenduif is een stuk groter en dikker en heeft een olieachtige groene vlek in de nek. Die zitten alweer 3 jaar met een nest in de boom. De voerboom om het zo maar te zeggen.

We zijn nu aan het kijken waar we een mussenflat kunnen ophangen. Zij leven in groepen dus willen juist weer wel hun huisjes allemaal vlak bij elkaar. Ik las laatst een artikel dat we inmiddels 650 miljoen minder mussen in nederland hebben dan zoveel jaar geleden. Reden genoeg om iets van huisvesting voor ze te realiseren. Bij ons zijn ze meer dan welkom. En zo bouwen we vrolijk verder aan onze "DierenTuin".

Afgelopen jaar was een verdrietig vogeljaar in onze tuin want het merelnestje werd voor mijn ogen door een kat uit de buurt stukgemaakt en leeggegeten. Had ze nou maar voor dat huisje gekozen wat wij voor haar gemaakt hebben.

Het vaste onderkomen van de familie tortelduif op de regenpijp is aangevallen en gesloopt door eksters die dit seizoen ook ineens in de buurt zijn komen wonen. Slimme, intelligente, zwart-witte beestjes uit de kraaienfamilie. Een herrie dat die kunnen maken zeg, geweldig! Maar wel vleeseters. Ik vermoed dat ook de jonge baby tortelduifjes daardoor zijn opgevreten. Het is de natuur. Ik weet het. Maar als ik het zie gebeuren ben ik toch een dag flink van slag.

Maar nu het eind november is, leg ik wel dagelijks een handje hondenbrokken op de tuintafel voor ze. Eksters moeten ook eten. En hopelijk eten ze dan iets minder andere vogels op. Al heb ik die gedachte wel vaak in mijn achterhoofd. Door de duiven te voeren, voer ik ook de roofvogels. Iedereen profiteert van dat kleine beetje voer wat ik strooi. Het zelfde geldt voor eventuele muizen of ratten die op het voer zouden kunnen afkomen. Lijkt me sterk hoor. Het is zo snel op. Maar je weet het nooit. Genoeg uilen en andere roofvogels die iedere dag/nacht weer op zoek zijn naar een smakelijk hapje. Of twee.

Valk en havik vangt tortelduiven
foto door G.J Dijkgraaf

In een hoek van mijn tuin heb ik een vaste plantenbak waarmee ik aan het experimenteren ben op het gebied van natuur en milieu. Er groeit en bloeit van alles om de bijenwereld te plezieren. Vorig jaar heb ik daar, toen het zo sneeuwde, een aantal vetbollen ingegooid. Weg van de hond, maar makkelijk toegankelijk voor de vogels dacht ik. Daar is toen goed van gegeten, maar in de zomer kwamen er ineens planten op die ik niet gezaaid had. Wat dom dat ik daar niet aan gedacht had! Vogelzaad is wel echt ZAAD waar plantjes van komen! Ik laat ze maar staan. Kunnen de vogels het zaad vers van de plant eten. Ik kan het trouwens iedereen aanbevelen. Zaai eens een handje vogelzaad en laat je verrassen wat er opkomt. T zal je verbazen.

In de zomer gooide ik regelmatig groente en fruit wat te lang gelegen had in die plantenbak. Denk aan een geel geworden komkommer of een appel met een beurse plek. Ik snijd ze door midden en "de natuur" doet de rest. Grappig gezicht hoor, zo'n uitgeholde appelschil terugvinden en dan de putjes van de snavels die het leeggeprikt hebben, te kunnen herkennen. Maar nu ik in de herfst halve appels neerleg, blijven ze onaangeroerd. Nu hebben ze liever pinda's en zonnebloempitten. Vetvoer voor isolatie tegen de kou.

Ik heb zelfs wel eens een hele bloemkool in de plantenbak gelegd. Gewoon om te zien wat er gebeurd. Het idee was dat daar dan insecten op af zouden komen en dat is dan weer voer voor de vogels. Of anders verteerd het en is het voer voor de wormen. Ook goed. Volgens mij heeft het gewerkt want ik zie de bloemkool nergens meer maar ik wou er toch maar geen gewoonte van maken. Ik heb een prachtig stukje natuur weten te creëren op die ene m² daar in de hoek waar ook smeerwortel, lavendel en zonnebloemen groeien. En nog een aantal kookkruiden ook. Multifunctioneel die plantenbak.

Het is natuurlijk allemaal een beetje een domino-effect

Het is algemeen bekend. We slopen de planeet. Er is steeds minder natuur. Waardoor steeds minder insecten. Waardoor steeds minder vogels want tja, als er geen eten is, is er geen leven mogelijk ook. Daarom voer ik het hele jaar rond. Dat is ook al jaren het advies van de vogelbescherming ook trouwens. Ik wil de cirkel doorbreken. En ik houd van de vogels in mijn tuin. Ik leer steeds meer soorten kennen, maar voel me toch nog steeds een leek op dit gebied. Ik heb in ieder geval een stuk of 20 tortelduifjes die hier volgens mij allemaal geboren zijn en 15 kool- en pimpelmeesjes die dagelijks bij ons komen eten. Ook is er gelukkig weer een stelletje, meneer en mevrouw merel. Ondanks de slachtpartij van de zomer. En ook komt er een enkel roodborstje regelmatig even meepikken. Ik denk dan ook nog een vink te herkennen aan zijn roze/oranje kleur, zwarte dikke strepen op de vleugels en zo'n onwijs leuk en ontdeugend kuifje op zijn kop. Daar komen er ook een aantal dagelijks van langs, maar daar twijfel ik nog regelmatig want was het nu een vink? Of een mus? En zo ja, wat voor één dan precies? Er zijn echt heel veel soorten weet ik inmiddels. Maar herkennen? Ik heb nog zoveel te leren op dit gebied.

De provincie Gelderland heeft nu (eind 2021) een actie voor haar inwoners. Als zij vogels een warm hart toedragen en bereid zijn een stukje van hun grond daarvoor in te richten dan wil de provincie ze daarin bijstaan door struiken als de kardinaalsmuts en de Gelderse roos en nog een aantal voor een kleine vergoeding beschikbaar te stellen. Inschrijven en je kan meeprofiteren.

Ook als je in een andere provincie woont kan je planten, struiken en/of bomen in je tuin zetten voor de vogels natuurlijk. Van vogelkers tot kruisbes. Ook zonnebloem en maarts viooltje kan gewaardeerd vogelvoer zijn. Alle bessen en ander fruit die wij lusten, lusten zij ook. Dus als je oogst, laat a.u.b. wat hangen voor je gevleugelde vriendjes. Dan eten zij vast ook weer een paar rupsen voor jou op en zo kunnen jullie elkaar dan helpen, toch?

Hoe dan ook, ik moet nu eerst van twee losse hoge konijnenhokken een konijnen maisonnettewoning zien te maken. Waar drie konijnen (twee vrouwtjes en één gecastreerd mannetje) in vier aparte, maar verbonden kamers en extra nog een buitenren eraan vast ook, met zijn allen samen kunnen gaan leven. Want mijn dochter wil een konijntje en ik ben mijn moeder niet.

Was getekend,

Uw hulp in de Tuin-houding