In Duitsland mag je een mol niet doden.

Waarom de mol in Duitsland een beschermde soort is

Gekke gedachte dat de mol een beschermde diersoort is in Duitsland, terwijl wij in Nederland en België het beestje toevertrouwen aan de ongediertebestrijding.

Hoe komt het dat onze oosterburen deze kleine gravers zo waarderen, en welke voordelen zien zij die wij lijken te missen?

In Duitsland wordt de mol gewaardeerd en wettelijk beschermd vanwege zijn belangrijke rol in het ecosysteem. Mollen dragen bij aan bodemverbetering en natuurlijke insectenbestrijding, wat leidt tot gezondere tuinen, natuur, bossen en akkers. Deze voordelen worden vaak over het hoofd gezien in Nederland en België, waar de mol vaak als een hinderlijke plaag wordt beschouwd.

De mol en haar wettelijke beschermde status in Duitsland

In Duitsland weten ze dat de mol nuttig is en beschermen ze hem volgens verschillende wetten en verdragen om zijn belangrijke rol als schakel in het ecosysteem te behouden. Dit zorgt ervoor dat de mol niet gedood of verstoord mag worden, en dat zijn bijdrage aan de bodemkwaliteit en de natuurlijke insectenbestrijding wordt gewaardeerd.

De volgende verdragen en wetten:

Bundesnaturschutzgesetz (BNatSchG): Regelt de bescherming van inheemse diersoorten, waaronder de mol.

Bundesartenschutzverordnung (BArtSchV): Specificeert de soorten die onder bescherming vallen en regelt de omgang met deze soorten.

Habitatrichtlijn (92/43/EEG): Richt zich op de bescherming van natuurlijke habitats en wilde fauna en flora.

Nationale en deelstaatbeschermingswetten: Bieden aanvullende regels en beschermingsmaatregelen voor de mol.

"Wie de natuur en haar dieren kent, voelt zich ermee verbonden. Wie haar waardeert, zal haar beschermen."

Leefwijze en voortplanting van de mol

De mol is een van de weinige zoogdieren die zich volledig heeft aangepast aan het ondergrondse leven. Hij graaft uitgebreide tunnels, die we aan de oppervlakte zien als molshopen. Hoewel hij er misschien wat plomp uitziet, kan hij verrassend snel bewegen onder de grond en zelfs zwemmen. Mollen leven solitair en vermijden elkaar, behalve tijdens de paartijd.

Ondergronds kan het tunnelsysteem van een mol zich wel over 5.000 vierkante meter uitstrekken, wat gelijkstaat aan zo’n twee kilometer aan gangen. Sommige tunnels worden generaties lang gebruikt. Mollen geven de voorkeur aan losse, vruchtbare bodems en vermijden zand- en moerasgronden. De tunnels liggen meestal 10 tot 40 centimeter diep, maar bij droogte of vorst graven mollen dieper. Veel tunnels worden gebruikt voor de jacht, maar er zijn ook goed geïsoleerde slaapvertrekken en speciale 'kinderkamers'. De grote molshopen bij deze vertrekken wijzen op intensieve graafwerkzaamheden.

De lichaamsstructuur van de mol is perfect aangepast aan het graven. Zijn lichaam is cilindrisch en bedekt met dik, donker haar, waarbij de zeer kleine ogen nauwelijks zichtbaar zijn. Externe oren ontbreken, maar de mol heeft tal van snorharen op zijn spitse snuit en korte staart, die hij gebruikt om zich te oriënteren in het donker. Wat vooral opvalt, zijn de sterk ontwikkelde, brede voorpoten en voeten, die hij inzet als graafgereedschap.

Jager met een voorraadkast

Mollen eten uitsluitend dierlijk voedsel, zoals regenwormen, insecten en slakken. Ze moeten veel eten om hun energiekostende graafwerk bij te houden—tot wel hun eigen lichaamsgewicht per dag. Daarom gaan ze elke drie tot vier uur op jacht in hun gangen. In de winter legt de mol voedselvoorraden aan, zoals regenwormen die hij met een beet verlamt. Bij het eten van regenwormen perst hij zorgvuldig het zand uit hun darmen, zodat hij alleen het voedzame deel opeet.

Een meester in zintuigen: de verborgen talenten van de mol

Het gezegde ‘blind als een mol’ is minder accuraat dan je zou denken. De mol kan namelijk prima licht- en donkertinten waarnemen. Bovendien beschikt hij naast zijn gezichtsvermogen over allerlei andere zintuigen. Hij verkent zijn omgeving vooral met de voelharen (vibrissae) rond zijn snuit en op zijn staart.

De huid van zijn lange slurfneus is uitgerust met een uniek tastorgaan dat alleen bij mollen voorkomt. De 22 'armen' of 'voelsprieten' van dit uiterst gevoelige stervormige orgaan bevatten meer dan 100.000 zenuwvezels – dat zijn vijf keer zoveel tastvezels als in de menselijke hand, samengepakt in een ruimte kleiner dan een vingertop. Met dit tastorgaan kan de mol zelfs lichte trillingen in de grond en spiersamentrekkingen van prooien waarnemen.
Daarnaast heeft hij een uitstekend gehoor en een sterk ontwikkeld reukvermogen, wat hem helpt zijn weg te vinden in het donkerste deel van de aarde.

Als de vrouwtjes roepen

De paartijd begint eind februari. Vrouwtjes lokken de mannetjes met geluiden en geursporen. Hoewel mollen solitaire dieren zijn, kunnen er tijdens de paartijd gevechten plaatsvinden tussen mannetjes en vrouwtjes. Na ongeveer vier weken worden vier tot vijf jongen geboren. De moeder zorgt voor de blinde, naakte jongen in een speciaal nest, waar ze vijf weken blijven. Na twee maanden worden de jongen zelfstandig en gaan ze op zoek naar hun eigen territorium, wat vaak een gevaarlijke reis is. Veel jonge mollen vallen ten prooi aan roofvogels en andere roofdieren wanneer ze het oppervlak bereiken.

De mol: van plaag tot nuttige helper

Voor veel mensen is het een doorn in het oog: een keurig gazon dat plotseling wordt onderbroken door molshopen.

Het leven van de mol staat onder druk door verschillende factoren die hun leefgebied ernstig aantasten. De intensieve bewerking van akkers heeft geleid tot verdichting van de bodem, waardoor het voor mollen steeds moeilijker wordt om hun gangenstelsel te onderhouden en voedsel te vinden. Bovendien zijn steeds meer tuinen volledig betegeld, waardoor er steeds minder ruimte is voor deze dieren om te leven en te graven.

Wanneer er eindelijk weer een gazon wordt aangelegd, is de kans groot dat er een mollenklem wordt geplaatst om de mollen te bestrijden. Dit creëert een onveilige omgeving voor deze dieren, die juist bijdragen aan de gezondheid van de bodem en het ecosysteem. Mollen worden op deze manier niet alleen in hun voortbestaan bedreigd, maar ook hun belangrijke rol in de natuur wordt vaak niet erkend.

Toch doen mollen meer goed dan je misschien zou denken. Ze spelen een cruciale rol in het verbeteren van de bodemstructuur door hun gangenstelsel. Hierdoor kunnen water en lucht dieper in de grond doordringen, wat de algehele bodemgezondheid ten goede komt. Bovendien houden ze larven in toom die anders de wortels van je gras aantasten, wat alleen maar goed is voor je gazon. Daarnaast jagen ze op kevers die aan je sierplanten knabbelen, wat helpt om je tuin in topconditie te houden.

Mollen hebben ook een voorkeur voor mieren, spinnen, slakken en zelfs jonge muizen. Dit maakt ze tot natuurlijke ongediertebestrijders, terwijl hun graafwerkzaamheden bijdragen aan een gezonde, luchtige bodem waarin humus uit de bovenste lagen wordt gemengd met diepere grond.

Gratis voedzame tuinaarde van top-kwaliteit vrij van onkruid kiemers

Hoewel je misschien geneigd bent om maatregelen te nemen tegen molshopen, is het eigenlijk veel diervriendelijker (en minder stressvol) om ze te accepteren. Het zand dat de mol naar boven werkt, kun je namelijk heel goed gebruiken. Het komt van diep uit de grond en is daardoor vrij van onkruidzaden en ziekteverwekkers, wat het ideaal maakt voor zaaien of stekken.

Wil je dit optimaal benutten? (lees ook) Meng de opgewoelde aarde met scherp zand en gelijke delen compost of mulch. Dit zorgt voor een voedzame mix die zowel luchtig is als vocht vasthoudt. Als je de molshoop voorzichtig wegschept zonder de gangen te verstoren, hoef je ook niet bang te zijn voor nieuwe molshopen op diezelfde plek. Voor de mol heeft het opgegraven zand namelijk geen verdere functie meer.

Mollen op een afstand houden met geurige planten

Mollen zijn uiterst gevoelig voor geuren en houden daarom niet van sterke geuren. Je kunt hiervan profiteren door bollen of planten te planten die van nature een sterke geur hebben.

Stinkend nieskruid (Helleborus foetidus)

Stinkend nieskruid heeft een sterke geur die mollen afschrikt. Deze plant met zijn aantrekkelijke groene bladeren en vroege bloemen maakt je tuin niet alleen mooier, maar helpt ook om mollen weg te houden.

Kruisbladwolfsmelk (Euphorbia lathyris)

Ook bekend als mollenkruid is een inheemse wilde plant. Met zijn doordringende geur houdt kruisbladwolfsmelk mollen op afstand. De geurige eigenschappen van de plant waarschuwen deze dieren voor gevaar. Bovendien groeit de plant snel en voegt hij visuele aantrekkingskracht toe aan je tuin.

Wilde knoflook (Allium vineale)

Wilde knoflook heeft een sterke geur die mollen afschrikt. Deze gemakkelijk te kweken plant verspreidt zich snel en vormt een natuurlijke barrière tegen mollen, terwijl de paarse bloemen kleur aan je tuin geven.

Narcis (Narcissus)

Narcissen hebben een geur die mollen afschrikt. Deze mooie bloemen bloeien in het voorjaar en dragen bij aan een vrolijke sfeer in je tuin, terwijl ze ongewenste bezoekers op afstand houden.

Keizerskroon (Fritillaria)

De Keizerskroon produceert een geur die vergelijkbaar is met die van een vos, wat mollen instinctief vermijden. Plant meerdere Fritillaria om de geur te verspreiden en geniet van hun opvallende bloemen die luxe aan je tuin toevoegen.

Ga jij met de stroom mee of ertegen?

In een wereld waarin natuurlijke processen vaak botsen met menselijke activiteiten, is het cruciaal om onze waardevolle ecosystemen te beschermen. Wie alleen met klemmen strooit, oogst niet alleen wrok, maar ook groeiende tegenstand. Als we de natuur niet waarderen, komt ze altijd in de verdrukking. Het is tijd om ons bewust te worden van onze impact en de natuur de waarde te geven die ze verdient. Alleen dan kunnen we samen bouwen aan een duurzame toekomst.