De spinselmot wordt vaak verward met de eikenprocessierups

Spinselmot versus Eikenprocessierups: Wat is het verschil

De spinselmot is een veelvoorkomend insect dat vaak wordt aangetroffen in bomen zoals wilgen, meidoorns en vogelkersen. Deze mot heeft de neiging om hele bomen in te kapselen met grijswitte spinsels, waardoor een opvallend gezicht ontstaat. Hoewel de spinselmot soms verward wordt met de eikenprocessierups, zijn er belangrijke verschillen tussen beide. In tegenstelling tot de eikenprocessierups is de spinselmot onschadelijk en vormt geen directe bedreiging voor mens. De rupsen van de spinselmot zijn bijna kaal en hebben geen irriterende haren, waardoor ze geen overlast veroorzaken.

De spinselmot, is een nachtvlinder die in juni en juli verschijnt. De eitjes worden afgezet op verschillende voedselplanten, zoals vogelkers en meidoorn. De rupsen verschijnen in april en beginnen meteen met intensief eten, waardoor de planten kaalgevreten worden en bedekt raken met een beschermend zijdespinsel. Na enkele weken verpoppen ze zich gezamenlijk en ontwikkelen stevige beschermende spinselnesten. De vlinders verschijnen weer en zetten eitjes af, waarmee de cyclus opnieuw begint. De spinselmot is wereldwijd verspreid en de vogelkers-spinselmot is een bekende soort.

Hebben bomen last van de spinselmot? 

De spinselmot kan schadelijk zijn voor bomen. De rupsen van de spinselmot voeden zich met bladeren en kunnen complete bomen kaalvreten. Dit kan de groei en gezondheid van de boom negatief beïnvloeden. Het is belangrijk om de spinselmotpopulaties goed in de gaten te houden en indien nodig maatregelen te nemen om de schade aan de bomen te beperken.

Verwijderen spinselnesten van de spinselmot

Om de verspreiding van spinselmotten te voorkomen, is het raadzaam om de spinselnesten zo snel mogelijk weg te knippen. Daarnaast kunnen natuurlijke vijanden van de spinselmot, zoals oorwormen, helpen bij de bestrijding. Je kunt deze "helpers" naar je tuin lokken door schuilplaatsen voor hen te creëren.

Oorwormen zijn kleine insecten die voornamelijk 's nachts actief zijn. Ze voeden zich met verschillende insecten, waaronder de rupsen van spinselmotten. Het zijn dus natuurlijke vijanden van deze plaaginsecten. Door oorwormen aan te trekken naar je tuin, kun je op een milieuvriendelijke manier de populatie spinselmotten onder controle houden.

Een effectieve manier om oorwormen naar je tuin te lokken, is door gebruik te maken van omgekeerde aarden bloempotjes gevuld met stro. Oorwormen zien deze schuilplaatsen als ideale nestplaatsen. Hang de bloempotjes op in de aangetaste bomen of struiken. 

Zijn de draden/nesten van de spinselmot gevaarlijk of irriterend voor de huid.

Nee, de draden van de spinselmot zijn niet gevaarlijk voor mensen. Ze kunnen echter wel hinderlijk zijn als je ermee in aanraking komt, omdat ze plakkerig en vervelend kunnen aanvoelen. Het is aanbevolen om beschermende kleding te dragen, inclusief een haarnetje, om er niet uit te zien als een suikerspin na het verwijderen van de draden van de spinselmot. 

Eikenprocessierupsen: Lastige gasten in je tuin en openbaar groen

Eikenprocessierupsen zijn helaas bekend als hinderlijke insecten die overlast kunnen veroorzaken in tuinen en parken. Met hun irriterende brandharen kunnen ze gezondheidsproblemen veroorzaken bij mens en dier. 

Eikenprocessierupsen zijn de larven van nachtvlinders die hun eitjes leggen in eikenbomen. Na het uitkomen vormen de rupsen grote nesten op de takken van de boom. Deze nesten bestaan uit dichte spinsels en zijn bedekt met duizenden brandharen. Deze brandharen kunnen bij contact huiduitslag, jeuk, irritatie aan de luchtwegen en andere allergische reacties veroorzaken.

Met het aanbreken van het voorjaar ontwaken ook de eikenprocessierupsen uit het ei. 

De eikenprocessierups is een beruchte plaag die jaarlijks voor overlast zorgt. Om de impact van deze rups te begrijpen en effectieve maatregelen te nemen, is het belangrijk om kennis te hebben van zijn levenscyclus. In de zomer leggen de vrouwelijke eikenprocessievlinders hun eitjes in de toppen van eikenbomen. Deze eitjes overwinteren en komen pas in het volgende voorjaar uit. Wanneer de temperaturen omhoog gaan, komen de eitjes van de processierups uit. Dit gebeurt in het begin van de maand april. Oranje gekleurde rupsen komen dan uit de eitjes gekropen. Heel veel overlast van brandharen zul je nu nog niet ervaren. Voordat de rupsen brandharen kunnen afschieten moeten zij nog ongeveer drie keer vervellen. In totaal vervellen de rupsen vijf keer. Hierdoor ontstaan de nesten, de nesten bestaan uit de vervellingshuidjes en brandharen van de rupsen. De ontwikkeling van de processierups – juni tot juli Begin juni tot ongeveer halverwege juli, zijn de jonge rupsen ontwikkeld tot volwassen rupsen en zijn zij behaard met brandharen. Deze brandharen zorgen voor de ellende. Wanneer de processierupsen zich bedreigd voelen, schieten zij de brandharen af, om zichzelf te beschermen tegen de vijand. De brandharen worden door de wind meegedragen en komen zo terecht op onze huid en kledingstukken. De brandharen bevatten weerhaken, waardoor ze in onze huid blijven steken.

De toenemende verspreiding van de eikenprocessierups: Waarom het elk jaar erger wordt

De invasie van de eikenprocessierups en andere plaaginsecten kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan de steriele inrichting van onze buitenruimten. In het verleden bestonden tuinen uit een diversiteit aan inheemse planten en waren er erfwallen met verschillende soorten bomen en struiken. Helaas zijn deze natuurlijke elementen grotendeels verdwenen en hebben ze plaatsgemaakt voor onderhoudsarme tuininrichtingen.

Ook in de openbare ruimte is er sprake van een steriele inrichting, waarbij bomen op gelijke afstand van elkaar langs wegen worden geplaatst. Deze uniforme aanplanting vergroot de vatbaarheid voor plagen. Daarnaast worden bermen strak gemaaid, waardoor er weinig ruimte is voor natuurlijke biodiversiteit.

Naast het bomenbeleid is ook de particuliere tuin veranderd. Veel tuinen zijn versteend, met overmatig gebruik van bestrating en schuttingen die de natuurlijke connectie met de omgeving belemmeren. Deze verstedelijking en verharding van de tuinen creëren een ongunstige omgeving voor natuurlijke vijanden van plaaginsecten, zoals de eikenprocessierups.

Het gebrek aan diversiteit in plantensoorten en de afwezigheid van natuurlijke elementen zorgen voor een onbalans in het ecosysteem. Dit maakt onze buitenruimten kwetsbaar voor invasieve soorten en plaaginsecten.

Het is van groot belang om aandacht te besteden aan het herstel van biodiversiteit in onze tuinen en openbare ruimten. Door het aanplanten van inheemse planten, het behouden van erfwallen en het stimuleren van natuurlijke tuininrichtingen kunnen we een gezonder en veerkrachtiger ecosysteem creëren. Op die manier kunnen we de invasie van plaaginsecten zoals de eikenprocessierups tegengaan en een evenwichtige natuurlijke omgeving bevorderen.

Samenvatting spinselmot versus eikenprocessierups

Uiterlijk: De spinselmot heeft een grijze tot witte kleur en vormt grote spinselnesten rondom bomen en struiken. De eikenprocessierups daarentegen heeft een donkerbruine kleur met lichte brandharen en vormt geen spinselnesten, maar kenmerkende processies in rijen.
Voedselbron: De spinselmot leeft voornamelijk van bladeren en kan verschillende boomsoorten aantasten, zoals wilgen, meidoorns en vogelkers. De eikenprocessierups daarentegen voedt zich specifiek met bladeren van eikenbomen.
Overlast: De overlast die beide insecten veroorzaken is ook verschillend. De spinselmot veroorzaakt voornamelijk esthetische overlast door het inpakken van bomen en struiken in spinselnesten. De eikenprocessierups daarentegen staat bekend om de brandharen die gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken bij mensen en dieren, zoals jeuk, huiduitslag en irritatie aan de luchtwegen.

Het voorkomen van spinselmot en eikenprocessierups vereist een aantal maatregelen voor de lange termijn.

Hier zijn enkele oplossingen die kunnen helpen:

Nestplaatsen voor vogels: Hang nestkastjes op of creëer geschikte nestplaatsen voor vogels zoals koolmezen, pimpelmezen, kauwen, mussen, spreeuwen, koekoeken en boomklevers. Deze vogels voeden zich met de rupsen en kunnen zo bijdragen aan de natuurlijke bestrijding.

Diversiteit in beplanting: Door de monocultuur van eiken te doorbreken en te zorgen voor een diversiteit aan boomsoorten, wordt de aantrekkingskracht voor eikenprocessierupsen verminderd. Plant ook bloemenmengsels met scherm- en vlinderbloemige planten, die een natuurlijk evenwicht in stand houden en natuurlijke vijanden aantrekken.

Aanpassing van maaibeheer: Pas het maaibeheer van bermen aan, zodat er ruimte is voor wilde bloemen en planten. Dit biedt een geschikte omgeving voor natuurlijke vijanden van de rupsen.

Vergroen je tuin: Zorg voor meer beplanting in je tuin, zoals bomen, struiken en bloemen. Creëer rommelhoekjes met stapelstenen en nestplaatsen voor insecten en vogels. Hang ook insectenhotels en vleermuiskasten op om natuurlijke bestrijders aan te trekken.

Door deze maatregelen te nemen, draag je bij aan een natuurlijk evenwicht en verminder je de kans op overlast door spinselmot en eikenprocessierupsen.