Parasitaire planten: stelen om te leven

Dag lieve Tuinmensen,

Zoals beloofd is dit een vervolg op mijn vorige blog waarin ik vertelde over hoe planten met elkaar samenleven. Hoe ze elkaar kunnen helpen door de ander, (soms) over en weer, van voedingsstoffen te voorzien, maar ook hoe ze van een gastheer profiteren om in leven te blijven.

We hebben het dan over parasitaire planten.
Misschien nog even een opfrissertje: de parasiet dringt met zijn wortels in de wortels van zijn gastheer en tapt daar water en alle benodigde mineralen af die nodig zijn voor zijn groei.  Parasitaire planten maken zelf geen bladgroen aan, maar ook dat wordt door de gastheer geleverd. Van dit gastvrije onthaal ondervindt hij wel schade, maar hij gaat er niet dood aan. Zou dat wel zo zijn, dan heeft de parasiet een probleem want dan valt zijn broodheer om en hijzelf natuurlijk ook. Overigens hoort dit hele proces van parasitisme bij het ecosysteem, wat wil zeggen dat de natuur op een prachtige wijze voorziet in een goed evenwicht, tussen planten in dit geval.

Een janboel van jewelste

Sommige parasieten, zoals het Groot Warkruid (ook wel Duivels naaigaren genoemd) hebben geen wortels om binnen te dringen en daarmee voedingsstoffen te stelen. Die hebben een andere slimme manier bedacht om toch te kunnen overleven. Ze beschikken namelijk over zuigorgaantjes, die zich vasthechten aan hun gastheer. Op deze manier kunnen ze toch de plant binnendringen, in dit geval de Grote Brandnetel. Een hele slimme zet van dat Warkruid, want behalve water en mineralen die hij aan zijn waardplant onttrekt mag hij er ook nog in klimmen en dat is gelet op zijn expansiedrift heel handig. Hij maakt namelijk, bij elkaar opgeteld, meterslange soepele stengels die zich elk afzonderlijk ook nog eens vertakken. Zo krijgt hij niet alleen alle steun van die Grote Brandnetel, maar vooral ook alle ruimte om er een janboel van te maken en reken er maar op dat hij dat ook doet. Met het grootste plezier maakt hij hele kluwens, waar niet doorheen te komen valt.  

Een indringer van het zuiverste water

Tja, die halfparasieten lijken eigenlijk qua gedrag heel veel op de parasieten, zij het dat ze toch niet helemaal afhankelijk zijn van hun gastheer. Ze maken namelijk zelf hun eigen bladgroen aan  zodat wat dat betreft de waardplant daar niet voor hoeft te zorgen.  Voor het overige wordt de halfparasiet door dit restaurant volledig in de watten gelegd en kan hij probleemloos zijn mineralen, stikstof en water van zijn waardplant aftappen. Een van die halfparasieten is de Grote Ratelaar. Een leuke plant, ongeveer 50/60 cm hoog, met fijne gele bloemetjes en een donkerpaarse lip. Hommels zijn er dol op!

Hij groeit op grote bloemenweides temidden van andere veldbloemen en grassen. Als hij uitgebloeid is, maken zijn droge zaden in de zaaddozen een rammelend geluid. Vandaar zijn naam. Zo op het eerste gezicht een gewone plant, maar ondergronds gebeurt er van alles. Hij dringt zich namelijk in de wortels van grassen, waar hij op parasiteert. Deze plant wordt daarom ook gebruikt om vergrassing tegen te gaan.  Andere planten krijgen hierdoor de kans zich weer te kunnen vestigen. Een ander familielid is de Kleine Ratelaar die eveneens parasiteert op grassen. Allebei zijn het afstammelingen van de Bremraapfamilie, die ik het in het vorige blog ook genoemd heb.

Grensoverschrijdend gedrag mag deze keer, maar wel onder de Maretak, je mag dus gewoon kussen!

Jawel, de leukste halfparasiet heb ik voor het laatst bewaard. Het is de Maretak of Mistletoe of Vogellijm zo je wilt. Hij parasiteert op bomen. Het liefst van zachthout, hoeft die ook niet zoveel moeite te doen om binnen te dringen.  Hij maakt wel wortels, maar niet in de grond. Zijn wortels duwt hij in de kiertjes van een boom en soms is dat meters hoog. Hoe dat komt?  Vogels snoepen nu eenmaal graag van zijn witte besjes die rond de Kerst op z’n allerlekkerst schijnen te zijn, als ik mijn gevederde vrienden tenminste mag geloven. In die besjes zit een soort plakkerige transparante gel die aan hun snavel blijft kleven. Daar willen ze natuurlijk vanaf en vegen die snavel een aantal keren over de takken van vooral vruchtbomen. In die gel zitten zaadjes en als die nu terecht komen in zo’n klein kiertje van de bast, gaat het daar ontkiemen. Hij zit daar goed, hij zit daar zelfs prima, goed beschermd en zich verzekerd wetend van voedsel en water. Daar komt hij tot ontwikkeling en kan zomaar uitgroeien tot een vaak enorme struik. Zelf heb ik ooit zo’n besje in een nis van mijn sierappelboom geduwd en ja hoor, met succes. Foto staat hierboven.

Met deze echte kerstplant wil ik jullie hele fijne feestdagen toewensen en alle goeds voor het nieuwe jaar.

PS   Deze twee hertjes (eigen ontwerp) nemen alvast hun plek in onder de Mistletoe!

Ben je nu al nieuwsgierig? 
Bezoek mijn website www.colourandpencil.eu 

Heb je een vraag of wil je met mij in contact komen? 
Stuur een e-mail naar info@colourandpencil.eu en ik stuur je zo snel mogelijk een berichtje!

Lees ook mijn eerder geschreven tuinverhalen

• Planten, struiken en bomen die samenleven in Symbiose
  
• De onderwereld actief in je eigen tuin! 
• Herfstverkleuringen van populier tot esdoorn. 
• Houttuynia cordata 'Chameleon' 
• Haagplanten, waarvan ik wist dat hij hoog op de lijst van mijn hongerige merel staat. 
• UITLEG; NPK formule meststoffen. Hoe wat en welke gebruiken voor de tuin? 
• Over de haagwinde en de heermoes 
• Dahlia Boek 
• Over burnout van de grond en knabbelende kevertjes 
• Betekenis plantennamen 
• Zevenblad bestrijden of opeten?