Probeer eens een paar keer met je hoofd tegen een boom te trommelen. Pijnlijk waarschijnlijk, dus doe maar niet. Hoe doet een specht dat dan zonder hoofdpijn te krijgen?
We kennen in Nederland 5 spechtensoorten: Grote bonte specht, Kleine bonte specht, Middelste bonte specht, Groene specht en Zwarte specht. Deze laatste twee zijn eenvoudig aan hun kleur te herkennen.
De specht is een waar wondertje. In het voorjaar roffelt hij er lustig op los om zijn territorium af te bakenen. Door het jaar heen zoekt hij al hamerend naar insecten onder de schors van boomstammen. De lokroffel verschilt van het hamerende geluid dat hij maakt. Ook hakt hij al kloppend een nest uit, waar later de eieren in worden gelegd. De specht klopt achter elkaar door, soms wel 12.000 keer per dag. Hierbij staat zijn kop bloot aan zeer sterke krachten.
De gereedschapskist van de specht
Sterke snavel
Het voornaamste werktuig van de specht. De snavel is recht, heeft een stevige hoornlaag en een zeer harde, beitelvormige punt. Ideaal voor het betere timmerwerk, maar ook om harde sparrenkegels mee te kraken.
Dikke schedel
Om alle klappen op te vangen beschikt de specht over een extra dikke schedel. De wand tussen de ogen is benig en het voorhoofdsbeen is verstrekt met extra beenspalkjes. Ook zitten enkele schedelspieren vast aan de snavel om het slagwerk op te vangen. Een solide constructie die koppijn voorkomt.
Dikke nekspieren
Die geven de specht kracht om hameren en te hakken en zijn tevens schokdempers. Ook het sponsachtige bindweefsel tussen snavel en schedel vangt klappen op.
Scherpe klauwen
Fungeren als ankers, met twee tenen voor en twee achter.
Stijve staart
Die geeft de specht extra steun bij het hameren.
Tong
Lang en kleverig, waardoor insecten eraan blijven kleven.
Krijgt de specht geen hoofdpijn?
Een specht heeft een bijzonder bouw die de schokken kan opvangen.
- De snavel is zeer sterk maar elastisch.
- Tussen de snavel en de hersenen van de specht zit een laag poreus bot, een schokdemper als het ware. Deze koraalachtige laag absorbeert lage-frequentie-trillingen, waardoor die niet doordringen tot de hersenen.
- Onder aan de tong van de specht zit een elastische ondersteuning, die doorloopt over de hele schedel. Dit tongbeen verdeelt de klap gelijkmatig over de hele schedel.
- Tussen de schedel en de hersenen zit een zeer dunne laag hersenvocht, waardoor er minder trillingen worden doorgegeven van de schedel naar de hersenen.
- Een specht heeft kleine hersenen die bovendien heel goed vastzitten in de schedel. Dat maakt een hersenschudding heel wat onwaarschijnlijker.
- De hersenen van een specht zijn glad, in tegenstelling tot bij een mens. Daardoor is het oppervlakte ervan veel kleiner en hebben de schokken minder effect
- Een specht heeft ook een airbag. Een milliseconde voordat de specht het hoofd stoot, trekt hij zijn spieren samen waardoor de ergste klap door relatief veerkrachtige beenderen wordt opgevangen.
Wil je graag een specht in je tuin verwelkomen?
De kans dat dit lukt is best groot. Dat geldt in elk geval voor de grote bonte specht, want die doet het heel goed in Nederland. Je vindt hem in parken, bossen en met een beetje geluk en hulp ook in je tuin.
- Heb je een dode of stervende boom achter je huis staan? Laat hem staan, dan vergroot je de kans op een specht in je tuin. Vermolmd hout is favoriet bij de grote bonte specht.
- Deze specht past zich makkelijk aan omstandigheden aan en gaat gerust op zoek naar nieuwe leefgebieden. Dicht bij mensen broeden, is voor hem geen probleem.
- In de lente en zomer leven spechten van insecten. Omdat de grote bonte specht zich makkelijk aanpast, durft hij in tuinen – zelfs in de stad – te speuren naar lekkere hapjes.
- In de winter is voedsel schaars, ook voor deze specht. Dan breidt hij zijn zoekgebied uit en belandt hij regelmatig in de tuin en op voedertafels.
- De grote bonte specht is dol op pindakaas. Die kun je in een ‘spechtenblok’ stoppen. Hang een dikke tak met gaten erin in een boom en smeer pindakaas in de holtes. Deze tak is geen must: met alleen de pot doe je hem net zo goed een plezier. Zorg wel dat je speciale vogelpindakaas koopt, want pindakaas uit de supermarkt is te zout en leidt in het ergste geval tot nierfalen.
- In vergelijking met andere spechten heeft de grote bonte specht een uitgebreid menu. Naast de genoemde insecten, de hoofdmoot van het menu, eet hij vooral in de winter ook vetrijke zaden, bessen en noten. Een tip dus voor de voedertafel.
Vogelliefhebber of niet, bijna iedereen weet wat een specht is, omdat ze zo apart zijn. Anders dan andere vogels.
Inloggen is verplicht
Om een reactie te posten moet je ingelogd zijn
Log inROB 10 maanden geleden
PRACHT VOGEL. ZIT GEREGELD BIJ MIJ IN DE TUIN