Saponaria / Zeepkruid (soort)

Saponaria is een geslacht van ongeveer twintig soorten planten uit de anjerfamilie. Het zijn kruidachtige, overblijvende planten. De botanische naam is afgeleid van het Latijnse sapo = zeep. De werkzame stof saponine schuimt bij oplossing en koken in water op een manier die op zeep lijkt.
Zeepkruid mag in geen enkele rotstuin ontbreken, want veel soorten gaan bloeien wanneer de bloemen van andere rotsplanten al verdwenen zijn.

Voor de tuin zijn er enkele soorten en rassen interessant.

Saponaria ocymoides De Saponaria ocymoides wordt in het Nederlands ook wel (Rots-)Zeepkruid genoemd.
Vaste plant. Winterhard / wintergroen. wordt 10 tot 20 cm hoog, tot 60 cm breed en bloeit in juni en juli. Deze soort heeft liggende stengels en lancetvormig blad. De roze bloemen zijn vrij klein maar verschijnen rijkelijk, ze zijn met vijf tot tien stuks in een scherm of tros gerangschikt. De vijf kroonbladen per bloem zijn niet uitgerand. De roodachtige kelkbladen zijn tot een buis vergroeid.

Naast de zuivere soort zijn er de rassen ‘Alba’ (wit), ‘Splendens’ (roze) en ‘Rubra Compacta’ (donkerrood). ‘Bressingham’ (5 cm) bloeit in roze tinten.
Saponaria x olivana is in juni en juli bezaaid met roze bloemen. Deze soort vormt compacte zoden en wordt slechts 5 cm hoog. In licht zure grond gedijen de planten bijzonder goed.
Saponaria x lempergii bloeit in augustus en september in een lichte, karmijnroze tint. De kruipende scheuten richten zich tot 40 cm op en groeien goed vertakt. Vanwege de late bloei is deze soort sterk aan te bevelen. Het ras ‘Max Frei’ heeft iets grotere bloemen.

Geelbloeiende soorten zijn nog steeds niet vaak in de tuin te vinden, ondanks het feit dat ze zeer weinig eisen stellen en duurzaam zijn. Saponaria lutea bloeit in juni en juli zwavelgeel. De plant vormt kleine zoden, die niet hoger worden dan 10 cm. Saponaria bellidifolia toont haar lichtgele bloemen in mei en juni en wordt 20 tot 30 cm hoog.

Plantvoorschriften algemeen
Koop in het voor- of najaar compacte, donkergroene plantjes in potten van 10 cm doorsnee. Koop nooit bloeiende planten met dunne, geelachtige scheuten

Zeepkruid gedijt het best in de volle zon. De planten zijn niet goed bestand tegen een hoge luchtvochtigheid. Doorlatende kalkrijke grond. Zware, natte grond moet doorlatend worden gemaakt. Het voorjaar is een gunstige plant tijd. Maak de grond van tevoren goed los.

Onderhoud Zeepkruid
Let erop dat er geen plassen op de standplaats ontstaan.
Snij zeepkruid na de bloei met ruim eenderde terug. Dit bevordert de compacte groei en de bloei. Delen is een geschikte methode om deze zodenvormende vaste planten in het voor- of najaar te vermeerderen.
Neem vroeg in de zomer stekken. Stroop de onderste bladeren eraf en plant de stelen in potten met vochtig zand.

 Ziekten
Trips - bladluizen - mineervlieg - voetrot - slakken.
Zeepkruid reageert gevoelig op te veel water. In onvoldoende doorlatende grond vooral bij hevige regen in de winter worden de scheuten door wortelrot zwart en sterven af.

Foto:  Saponaria ocymoides