Al een aantal keer heb ik het onderwerp "het nieuwe tuinieren" aangehaald. Dit is echter zo'n uitgebreid onderwerp dat het een compleet eigen tuinblog verdient.
Het nieuwe tuinieren is gebaseerd op het feit dat het niet zo goed gaat met de aarde. Dat wij mensen roofbouw aan het plegen zijn op onze planeet. Je hoeft de krant maar open te slaan of de tv aan te zetten en de dreigende berichten rollen vanzelf je huiskamer in. We gebruiken (teveel) gif, de bodem raakt uitgeput, de insectenstand is zorgwekkend, de zee zit vol met plastic, het klimaat verandert en de aarde warmt op, de poolkappen smelten, zoveel dieren zijn met uitsterven bedreigd en toch blijven we maar doorgaan o.a. jagen en stropen, vleeseten, overconsumeren en reizen met vliegtuig. Een grote berg ellende van welke kant je het ook belicht. Dit heb ik o.a. in mijn artikel over de biodiversiteitsdag al voorzichtig aangestipt. En hier is "het nieuwe tuinieren" voor een groot deel door ontstaan. Of in ieder geval onder de aandacht gekomen.
Laat ik beginnen met het oude tuinieren, want volgens mij wordt dit zo door de meesten nog steeds in volle overtuiging en met volle overgave gedaan. We ploegen en frezen de grond los. We spuiten het onkruid dood. We planten die plantjes die we graag willen eten, met een flink aantal bij elkaar, keurig op een rijtje en passen netjes vruchtwisseling toe. We gooien er wat (kunst)mest bij, we schoffelen ons helemaal zielig (of spuiten nog wat meer) aan al het onkruid wat toch opkomt en we gooien slakkenkorrels neer om "die krengen" bij "onze kindjes" vandaan te houden. We spannen netten en bouwen kooien om vogels weg te houden bij onze groentes en fruit, rukken van alles aan speciaal spul aan om dingen groter, mooier en sterker te maken of ziektes of aantastingen te herstellen. En aan het einde begint alles weer van voren af aan. Wat een werk! Wat een zware arbeid! Ook wel leuk natuurlijk om te spelen met zulke grote apparaten en machines maar zonder spierballen en een sterk lijf, kom je nergens.
Dit artikel is geen poging om daar iets aan af te doen. Mensen die zo, of op wat voor manier dan ook, tuinieren, verdienen sowieso ons respect. Zij doen dit vaak al jaren, vaak doorgegeven van ouder op kind, door schade en schande veel (bij)geleerd, ervaring en kennis opgedaan en hebben alle reden om trots te zijn!
Maar er is dus ook een andere manier. Een nieuwe manier. Een luie manier. Een natuurlijke manier.
Daar waar het oude tuinieren gebaseerd is op het opleggen van je wil aan de natuur en alle obstakels onderweg naar je oogst het hoofd te bieden, om een zo hoog mogelijke opbrengst te krijgen, daar is het nieuwe tuinieren meer een samenwerking met de natuur en hopen dat er wat voor je overblijft.
De natuur op zich is een prachtig en compleet zelfredzaam systeem wat grandioos in elkaar steekt. Ik heb in een eerder artikel over slakken de vergelijking gemaakt met een ouderwets uurwerk maar die vergelijking loopt snel spaak want waar een uurwerk bij de minste of geringste misstand verder nog weigert te functioneren, daar weet de natuur zelfs met de grootst mogelijke misstanden toch door te gaan en voort te bestaan. Denk bijvoorbeeld maar aan Tsjernobyl en de extreme ramp die daar alweer zo lang geleden door menselijk toedoen heeft plaatsgevonden. Als je daar nu gaat kijken dan zie je hoe de natuur alles aan het overnemen en overgroeien is. Bomen dwars door gebouwen heen, overgroeide bankjes en opengespleten asfalt waar nieuw groen uit tevoorschijn komt, ik vind dat persoonlijk prachtig om te zien. De natuur is zo ontzettend sterk en veerkrachtig. Maar tegelijkertijd ook zo fragiel en kwetsbaar. Ik houd ervan!
Het nieuwe tuinieren geeft ons dus een hele andere kijk op tuinieren.
Het ziet de bodem als levend organisme wat gevoerd, verzorgd en zelfs vertroeteld moet worden. Het is alles bij elkaar veel minder (zwaar) werk en veel meer de dingen op zijn beloop laten. Er het beste van hopen en afwachten, observeren en zo min mogelijk ingrijpen. Accepteren is misschien wel het beste woord wat ik hierbij kan gebruiken. Want wij mensen zijn eigenlijk maar rare wezens. We zijn (bijna) allemaal gek op vlinders maar ook (bijna) allemaal boos, verdrietig en gefrustreerd als rupsen onze planten opeten. Terwijl zonder rupsen, ook echt geen vlinders!
Hetzelfde met roofvogels want oh wat zijn die toch machtig mooi. Maar als we ze dan een muisje zien eten vinden we dat zielig, terwijl als dat zelfde muisje in onze tuin mee-eet van onze oogst, de wereld weer te klein is. En zo zijn er legio voorbeelden te benoemen van hoe krom wij denken.
De natuur op zich is zelfredzaam. Als wij mensen ons er niet mee zouden bemoeien dan zou alles vanzelf goedkomen. Het duurt een aantal jaar maar er zou een natuurlijk balans of evenwicht ontstaan waarmee het systeem in stand wordt gehouden. De natuur heeft namelijk overal een oplossing voor. We hoeven alleen maar te wachten tot het zich aandient. Maar dat is lastig! Gewoon wachten en niks doen valt in de praktijk toch vies tegen.
Hoe verleidelijk is het niet om toch dat nestje spinselmotjes (rupsen) uit je appelboom te plukken want al dat spinnenwebspul ziet er toch maar smerig uit. En ze eten ook heel je boom kaal. Tja, ze laten je appels ongemoeid maar dat ziet er zo toch niet uit? Ik heb het al zoveel mensen horen zeggen en eerlijk is eerlijk, ik merk het zelf ook. Niks doen is echt moeilijk!
Toch, als het lukt is het zo gaaf om te zien hoe kleine vogeltjes de boom komen bezoeken om de rupsjes op te eten of mee te nemen om hun jonkies te voeren. Vaak zie je alleen aan de poepflatsen op de grond dat eraan gewerkt wordt en de hulptroepen inmiddels gearriveerd zijn.
Daar waar het oude tuinieren meer gericht is op de planten, hun behoeftes en de verzorging daarvan, daar richt het nieuwe tuinieren zich meer op de bodem.
Als de bodem goed is, dan moet de plant dus vanzelf ook goed gaan.
In de bodem leven vele verschillende wezentjes waarvan verreweg de bekendste de wormen zijn natuurlijk.
Deze wezentjes eten o.a. plantaardig materiaal wat in de bodem terecht is gekomen zoals afgestorven wortels of blaadjes of andere dode dingen. Daardoor creëren ze kleine gangetjes die een plant helpen met groeien. Er wordt zeg maar ruimte gemaakt zodat de wortels veel makkelijker kunnen groeien en onze planten bovengronds dus ook veel beter groeien. Eenmaal opgegeten en uitgepoept door de wormen is het nog eens prachtige natuurlijke voeding voor die planten ook. (Genoeg mensen die voor veel geld zakken wormenmest kopen bij tuincentra trouwens.)
Dit proces wordt ook wel de kringloop van het leven genoemd. De boom verliest in de herfst zijn blad, dat blad verteerd op de grond totdat een worm hem de aarde intrekt en verder verteerd zodat de boom de vrijgekomen voedingsstoffen weer gemakkelijk via zijn wortels kan opnemen en het jaar erna nog mooier en groter en sterker kan groeien. En dat cirkeltje blijft zichzelf ook jaarlijks herhalen. En wat in dezen voor een boom geldt, geldt ook voor elke andere plant of struik. Velen sterven in het najaar zelfs compleet af alleen maar om in het voorjaar opnieuw op te komen.
Met het oude tuinieren werd al dat afgevallen blad en ander afstervend spul netjes opgeruimd. Afknippen, aanharken en hup de kliko in. Weg met die rommel of je tuin winterklaar maken. Het is maar hoe je het wilt noemen. Het ziet er netjes en opgeruimd uit maar eigenlijk hebben we het eten van de wormen en uiteindelijk dus zelfs ook de bomen en andere planten weggenomen. Dan kunnen we er natuurlijk een soort chemisch alternatief voor terug gieten of strooien om voor de beplanting de tekorten te compenseren maar die wormen moeten daar echt niks van hebben! Zij en al hun vriendjes in onze bodem sterven af of trekken weg.
Hetzelfde geldt voor al dat ploegen en frezen wat we doen. We denken de grond lekker los en zaaiklaar te maken maar feitelijk maken we al het werk van onze bodemvriendjes ongedaan. Sterker nog ze moeten ernstig uitkijken om niet door midden gehakt te worden.
Eigenlijk willen ze helemaal niet meer in die bovenste laag wonen door alles wat wij doen. Ze gaan dieper of trekken helemaal weg en met hen ook al het goede wat we ongemerkt van ze kregen. Vruchtbare aarde verandert in zand en we weten allemaal, daar groeit nog maar bar weinig in. De woestijn is immers ook maar een kale vlakte.
"Dus, zegt het nieuwe tuinieren, stop met opruimen. Laat dingen vanzelf afsterven en verdwijnen"
Het maken van een verhoogd bed is echt zo simpel als wat. Leg onbedrukt karton op de grond waar je een plantenbak wilt maken. Dek het echt goed af. Meerdere lagen of iig overlappend op elkaar om de grond af te dekken. Stort er een flinke laag (15-30 cm) compost op en plant daar je nieuwe plantjes in. Je plantjes zullen zich erg prettig voelen en goed groeien terwijl het karton de ongewenste beplanting eronder zal laten verstikken/afsterven en na een maand of 3 zelf ook zal zijn vergaan. Het karton is tenslotte gemaakt van hout en zal dus ook voeding worden voor de bodem.
Om die geplante plantjes heen leg je dan organisch materiaal zoals stro of pas gemaait gras of houtsnippers of noem het maar op. Alles wat natuurlijk is, kan gebruikt worden. Aan sommige dingen zitten nadelen maar daar kom je vanzelf gaanderweg achter. Houtsnippers maken bijvoorbeeld op de langere termijn de bodem zuurder terwijl stro soms juist weer goeie verstopplekken voor slakken creëert.
Er is geen goeie eenduidige handleiding met ikea-bouwtekening om de perfecte tuin of oogst te verkrijgen. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. De natuur is een levend iets en ook al doe je elke keer weer precies alles hetzelfde, toch zal de uitkomst wisselend zijn. Kijk maar naar hoe verschillend broers en zussen kunnen zijn die in hetzelfde gezin opgroeien.
Er zit een groot stuk lef bij het nieuwe tuinieren. Gewoon doen en maar zien wat er gebeurd. Het kan hooguit misgaan, toch? Of je hebt een mooie tuin en/of lekkere oogst of je hebt een leerzame ervaring te pakken maar hoe danook ben je er altijd iets mee opgeschoten. En nog lekker bezig geweest ook.
Was getekend,
Je hulp in de Tuinhouding
Lees ook mijn vorige tuininspiratie blogs
❌ 🌱 Jacobskruiskruid heeft me toch een reputatie
🐝 De wesp, dapper en slim met karakter wist je dat
🌏 Wat zijn uitheemse exoten en waarom gaat dit fout
🌼 Nuttige weetjes over de paardebloem
🌱 Wil je mij volgen en meer nuttige tips lezen?
>> bezoek mijn eigen pagina <<<
Inloggen is verplicht
Om een reactie te posten moet je ingelogd zijn
Log in