Clivia / Sint Jozef plant

Clivia is een uit vijf soorten bestaand geslacht uit de Narcisfamilie. Hoewel verschillende Clivia's geschikt zijn voor de huiskamer, is het de oorspronkelijk uit Zuid-Afrika afkomstige Clivia miniata, die we het meest in Nederlandse en Belgische huiskamers tegenkomen.

De Nederlandse naam Sint-Jozefplant verwijst naar het feit dat deze plant meestal rond 19 maart bloeit, en dat is de dag dat de katholieke Kerk het hoogfeest van Sint Jozef viert. In het wild is de Clivia een plant die in de schaduw van struiken en bomen leeft.
De habitat van de Clivia strekt zich uit van het subtropisch kustbos aan ravijnen tot in het hoogtebos. Nu en dan kunnen zij worden gevonden groeiend in de vork van een boom.
Clivia miniata is een plant met verdikte, vlezige wortels. Vanuit een rozet groeien paarsgewijs leerachtige, donkergroene, zwaardvormige bladeren die in een boog naar beneden hangen. De bloemstengel draagt schermen met vijftien tot dertig trechtervormige bloemen, welke worden gevolgd door een oranjerode of gele bes met twee, drie of vier zaden.

Plantvoorschriften en ideale groei-omstandigheden

De Clivia is vooral in het voorjaar te koop in tuincentra.
Clivia is een tropische plant die gewoon op kamertemperatuur kan worden gehouden. De ideale temperatuur ligt tussen de vijf en vijfentwintig graden Celsius, waarbij de wintermaanden een stuk kouder mogen zijn.
Wanneer de plant zijn bloeistengel tevoorschijn komt, mag deze wat warmer geplaatst worden.
Clivia heeft een standplaats met indirect of gefilterd licht nodig. Volle zon doet de plant geen goed. Een raam op het noorden is ideaal. Zet de plant niet te dicht bij een verwarming, omdat de droge lucht niet goed is voor de plant, en liefst ook niet op de grond, omdat de wortels dan te koud zijn en te lang nat blijven.
De vereisten voor een ideaal groeimedium zijn zorgen voor een voedzame en vooral goed gedraineerde potgrond, waardoor de vlezige wortels goed kunnen ademen en water opnemen. Daarom zal een grove en goed doorlaatbare grond van groot belang zijn. Een mengsel van grof verteerde eikenbosgrond, grove turf, boomschors en wat naaldgrond is ideaal.
De Clivia houdt absoluut niet van verplanten. Verplanten doe je alleen als de wortels de pot uitgroeien. Kies daarom vanaf het begin een grote pot.
De Clivia miniata bloeit uitsluitend na een rustperiode. Deze rustperiode stimuleert de knopontwikkeling. Om de Clivia thuis (weer) in bloei te krijgen, zet je de plant gedurende de wintermaanden twee maanden in een ruimte met een temperatuur van vijf tot tien graden Celsius. Geef minimaal water en zet de plant op een donker plekje. Na ongeveer twee maanden verschijnt de bloemstengel. Ze bloeien wel drie tot vier weken.

Tips voor onderhoud en bloei

De Clivia heeft zeker betrekkelijk weinig water nodig. Gebruik bij voorkeur lauwwarm regenwater. In de winterperiode is maximaal één keer per maand water geven voldoende, in de zomer één keer per week. In de zomer, als de temperatuur boven de 20 graden is, zet je de plant overdag even buiten als het regent. Zo worden de bladeren afgespoeld en glanzen ze weer. Geef de plant maximaal twee keer per maand extra voeding.
De Clivia kan niet worden gesnoeid, maar als de bloem is uitgebloeid, kun je deze verwijderen.

De Clivia heeft geen bollen en kan daarom niet zo gemakkelijk vermeerderd worden, maar soms verschijnen er uitlopers aan de voet van de moederplant. Ook bladstek (gebruik stekpoeder) is vaak succesvol. De Clivia kan daarnaast worden gezaaid, maar het duurt minstens twee en meestal drie tot vier jaar eer de plant voor het eerst bloeit. Daarna wordt de plant echter steeds mooier.

Vermeerdering en verpotten

Verpotten of ompotten gebeurt in een stenen pot, omdat deze gemakkelijker lucht en water opneemt en doorlaat, terwijl een plastic pot deze eigenschappen niet heeft. Plastic potten op hun beurt kunnen het uitdrogen van de grond sterk verminderen, wat misschien ook wel een reden kan zijn om deze te verkiezen. Verpotten gebeurt wanneer het echt nodig is en vooral wanneer de plant te groot wordt. Dit gebeurt dan na de bloei. Clivia's worden hard opgepot (de grond stevig aandrukken). Potscherven onderaan de pot voorkomen doorgroei en het rotten van de wortels door de drainage.

Ziekten en plagen bij Clivia's

Een Clivia heeft vooral problemen met te fel (direct) zonlicht. Zoals veel kamerplanten hebben ze ook wel eens last van trips en spint. Door de bladeren met zeepsop af te nemen en daarna goed af te spoelen, raak je deze plaag meestal wel kwijt.