Wanneer hang je het beste een nestkastje op voor de vogels?

In onze mensenwereld willen we alles goed gepland in tijdvakken plaatsen. Zo is er ook bij het plaatsen van nestkasten een meest ideale periode om dit uit te voeren, zoals geadviseerd op verschillende websites. Sommigen suggereren het vroege voorjaar, anderen na het broedseizoen, in de herfst, het najaar, of zelfs in de winter. Zijn tuinvogels echt zo tijdsgebonden? En negeren ze een nieuw vogelhuisje als dit in een totaal (verkeerd) seizoen wordt aangeboden?

We denken teveel met ons menselijk gezonde verstand

In welk seizoen een vogelnestkast ophangen?

Laten we beginnen met de waarde van een nestkastje voor vogels in eigen tuin. In stedelijk gebied en zeker in nieuwbouwwijken is het moeilijk zoeken voor vogels om een geschikte broedplaats te vinden. Op de eerste plaats komt dit doordat tuinen steeds kleiner worden en hiermee al snel ingericht worden met hoofdzakelijk veel tegels en weinig groen wat inhoud dat er maar weinig nestplaatsen over blijven voor onze gevederde vriendjes. En op de tweede plaats worden bestaande huizen optimaal geïsoleerd wat weer inhoudt dat elk kiertje hermetisch wordt afgesloten om de kou te verdrijven en de warmte niet binnen te laten komen of andersom. 

Een nestplaats ophangen voor vogels in de tuin geeft je tuininrichting gelijk een aantal pluspunten.

Veel tuinliefhebbers denken dat tuinvogels alleen het nestkastje als broedplek gebruiken, maar niets is minder waar. Wist je dat vogels deze nestplaatsen gebruiken om te spelen, te schuilen, te slapen en zelfs gebruiken voor de eerste afspraakjes met een eventuele partner? Ook overnachten ze graag in deze veilige omgeving en schuilen ze voor de regen. Eigenlijk is een nestkast een multifunctioneel centrum in een tuin.

Je kan eigenlijk wel bedenken dat er geen specifiek perfect tijdstip is om een vogelhuisje op te hangen. Het is  wel cruciaal om enkele richtlijnen te volgen bij het plaatsen van deze nestkasten. Vogels zijn uiterst kieskeurig bij het zoeken naar een nieuwe broedplaats en beoordelen de aangeboden nestkastjes op diverse criteria.

Zo stellen ze vragen als: Kan ik gemakkelijk aanvliegen? Is de locatie veilig en tref ik hier veel mensen en huisdieren? Is er voldoende voedsel in de nabije omgeving? Is de opening van de nestkast niet te groot of te klein? Hangt de nestkast niet te veel in de volle zon? Wat is de heersende windrichting? En nog belangrijker: kan het jonge kroost veilig uitvliegen en de eerste dagen ongestoord rondhupsen?

Ongetwijfeld herken je dit gedrag van tuinvogels wanneer je in het vroege voorjaar in de tuin zit te genieten van de eerste zonnestralen, zo vlak voor het broedseizoen. De eerste tuinvogels komen je nestkastjes keuren. Ze vliegen vanuit de struiken naar de schutting, naar de dakgoot en vervolgens naar het nestkastje. Ze pikken wat aan de opening, vliegen weer weg, komen weer terug, landen op het nestkast dakje en kijken wat rond. Ze vliegen weer weg, komen weer aangevlogen en tjilpen tevreden of ontevreden, zeg het maar. Ze gaan nog eens naar binnen, komen met hun koppie weer naar buiten, om vervolgens weer weg te vliegen.

Soms denk je dat het verkeerd geplaatst is of niet aan de eisen voldoet, maar dan zie je de volgende dag twee vogels rondom het nestkastje heen en weer vliegen en flirten. En enkele dagen daarna nemen ze stukjes mos, takjes, bladeren en hondenharen mee naar binnen. Het nestkastje is goedgekeurd en het nieuwe gezin is in aanbouw. Dit prachtige schouwspel toont hoe zorgvuldig vogels hun broedplaats kiezen en hoe ze met geduld en precisie de locatie uitkiezen en het nest klaarmaken voor hun nakomelingen.

Welk nestkastje voor welke vogel, van welk materiaal en welke afmetingen. Hoe groot moet de ingang?

Elke vogel heeft zijn eigen voorkeuren als het gaat om nestlocaties en bouwt zijn eigen nest. Sommige vogels lijken een complete architectuurstudie te hebben gevolgd, terwijl anderen met slechts een paar strategisch geplaatste takjes hun nakomelingen (stevig) houvast bieden.

Is het een vast gegeven dat een vogelhuisje bepaalde afmetingen moet hebben, of is dit weer een menselijke theorie? Natuurlijk past een specht niet door een koolmees nestkast opening en timmert een specht liever zelf een opening in een broedblok. Maar we zien ook tal van voorbeelden waarbij een roodborstje een oude schoen als nestgelegenheid heeft gekozen of een koolmeesje een brievenbus heeft ingenomen en het winterkoninkje het houthok heeft veroverd. Voor vogels zijn specifieke afmetingen, materiaalsoorten en kleuren niet van belang. We zien zelfs spreeuwen die uilenkasten bezetten en met plezier hun kroost laten opgroeien in deze enorme ruimtes.

Wel moeten we beseffen dat het verkeerd plaatsen van een nestkast grote gevolgen kan hebben voor de jonge vogels. Als je een nestkast van steenachtig materiaal in de volle zon hangt, zullen de jonge vogels het niet lang uithouden in deze sauna.

De locatie, omgeving en gezond verstand zijn dus bepalend bij het creëren van een geschikte nestplaats voor vogels. Rekening houden met hun behoeften en natuurlijke gedrag.

Veilig ophangen van nestkasten en broedblokken voor tuinvogels

Een nestkast die te laag wordt opgehangen, wordt vaak genegeerd door tuinvogels en vliegen door naar een andere geschikte plek. Het is belangrijk om nestkasten op een ideale hoogte te plaatsen, zodat vogels een gevoel van veiligheid en bescherming ervaren bij het bouwen van hun nest en het grootbrengen van hun jongen. Daarnaast is het belangrijk om nestkasten niet te dicht bij elkaar op te hangen in een tuin. Veel vogels zijn erg territoriaal ingesteld en zullen elkaar de tuin uit vechten.

Een stevige bevestiging van het nestkastje is ook van groot belang. Een solide verbinding voorkomt dat het nestkastje plotseling naar beneden valt, met alle nadelige gevolgen voor het hele gezin. Een veilige bevestiging biedt gemoedsrust en garandeert dat de nestkast gedurende het hele broedseizoen stabiel blijft, waardoor de kans op succesvol nageslacht wordt vergroot. Het nemen van deze voorzorgsmaatregelen draagt bij aan het welzijn en de voortplanting van onze gevederde vrienden in de tuin.

Kortom, er is geen perfecte tijd om een vogelnestkastje in de tuin op te hangen.

Het is veel belangrijker om aan de behoeften van tuinvogels te voldoen. Wel moeten we ervoor zorgen dat onze acties niet tot verstoring leiden en dat het nestkastje stevig is bevestigd, zodat het niet met een harde storm naar beneden kan waaien met alle nadelige gevolgen van dien. Daarnaast is het essentieel om rekening te houden met de locatie, hoogte en afstand tussen nestkasten om de vogels een veilige en geschikte broedgelegenheid te bieden. Door verstandig te handelen en te zorgen voor een optimale omgeving, kunnen we de kans op succesvol broeden en het welzijn van de tuinvogels in onze tuin vergroten.

Geniet; ze komen om te rusten, te schuilen, te overwinteren, te broeden en jou te vermaken.