Oranje boomalgen

Portugese boomalg kleurt boomstammen oranje

Bomen vormen een rijke leefgemeenschap waarin alles te vinden is, van producenten tot consumenten. Elk deel van de boom, van haarwortels tot knoppen en bladeren, wordt benut. Maar wie nauwkeurig naar een vierkante centimeter schors kijkt, ontdekt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de boom zelf. Eén van de meest opvallende is de oranje boomalg, die een bijzonder verschijnsel vormt op boomstammen. 

Deze alg, vaak de Portugese alg genoemd, is een draadalg uit het geslacht Trentepholia. Hoewel het een groenalg is, lijkt het door de overvloed aan caroteen – een worteltjeskleurstof – oranje in plaats van groen. Haal het oranje pigment weg, en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Ongeveer vijftien jaar geleden is deze zuidelijke soort naar het noorden gekomen, meegelift met de klimaatverandering. Hij groeit op verschillende boomsoorten, maar vooral op eiken vindt hij een ideaal biotoop. Deze alg groeit vaak op liggend dood hout, maar soms ook op rechtopstaande stammen. Hij is vergroeid met de buitenste schors en zorgt door middel van fotosynthese voor zijn eigen voedsel.

Luchtvervuiling bedreigde deze alg bijna, maar gelukkig is de situatie in Nederland op tijd verbeterd, waardoor hij kon overleven. Naast de oranje boomalg breidt ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, zich sterk uit. Niet alle soorten binnen het geslacht Trentepholia leven vrij; sommige hebben een levenslang verbond aangegaan met korstmossen. In deze symbiotische relatie zorgt de alg voor de suikerproductie via fotosynthese, terwijl de schimmel in het korstmos bescherming biedt.

Als je de oranje alg aanraakt, lijkt het alsof er een zacht tapijtje over de schors ligt. Dit opvallende plantje laat zien hoe veelzijdig en complex de leefgemeenschap op een boom kan zijn.