Sneeuwklokjes: duizenden door vroege hommels bezochte bloemetjes de lente in optima forma.

Sneeuwklokjes in de tuin 

Geen tuin, grasveldje en plantsoen kan zonder sneeuwklokjes. Met hun hagelwitte, hangende klokbloemen bieden ze heel veel nectar en stuifmeel aan vroeg vliegende wilde bijen, honingbijen en soms ook al aan vlinders. Ze leveren zowel nectar als stuifmeel aan alle insecten die actief zijn tijdens de bloeiperiode, die soms al in december begint en kan doorlopen tot april, zeker als verschillende soorten sneeuwklokjes worden aangeplant.

Wie geniet er niet van sneeuwklokjes op zachte, zonnige winterdagen. Duizenden door vroege hommels bezochte bloemetjes, porseleinwit, bijna doorschijnend; prille lente in optima forma.

Aan de grasrand met daarachter – onzichtbaar – het verdiepte pad langs de hortensia’s. Tussen lievevrouwenbedstro en de zwarte slangenbaard (Ophiopogon planiscapus ‘Niger’) groeien onder andere de fraai geproportioneerde Galanthus ‘William Thomson’, met haar afgeronde buitenste bloembladen, en enkele zeer kleine, onbenoemde Galanthus nivalis hybriden.

‘Harry, wil je dat echt nóóit, maar dan ook nóóit meer doen!?’, hijgde Marije terwijl ze me inhaalde, ‘Ik ben me kapot geschrokken joh! Ik dacht laatst dat je dood in de tuin lag!’ Vanuit haar kamer, drie hoog, kan ze ‘s winters een deel van mijn verborgen stadstuin zien. Voordat iemand nu gaat denken dat ik, zodra het tuinbezoek weg is, in mijn eentje oorlogje speel, zal ik er nu maar vooruit komen dat ik gewoon een beetje een sneeuwklokjesgek ben.

Als het in januari, februari of maart ook maar enigszins mogelijk is – en geschikt licht – verdwijn ik met twee grote plastic boodschappentassen de tuin in. Keurig aaneengesloten vlij ik die op het gras langs de sneeuwklokjesbedden en dompel me vervolgens vanaf dat ‘luchtbed’, met mijn fototoestel als duikbril, in een soort fascinerende ‘onderwaterwereld’, een zeegroen-witte waas met meer dan tweehonderd verschillende klokjes, wiegelend in het licht. In mijn afgesloten verborgen stadstuin ziet niemand mij bezig, dacht ik.

Verdiepte pad tussen de grasheuvel (L) en de hortensia’s met een klein talud boordevol sneeuwklokjes en kerstrozen. Links aan het gras Rhododendron recurvoides met haar donkere blaadjes en iets rechts van het midden de goudschubvaren Dryopteris affinis.

Bedekt met sneeuw of voorovergebogen door vorst, altijd richten de steeltjes zich weer op zodra het dooit. Sneeuwklokjes bloeien wit, de wetenschappelijke naam van het gewone sneeuwklokje bevestigt dit. Galanthus is Grieks voor melkwitte bloemen en nivalis betekent: wit als sneeuw. Trouwens, eigenlijk zijn deze bloemetjes niet wit, maar kleurloos. Lucht weerkaatst het invallende licht in alle richtingen, waardoor wij het als wit waarnemen. Als je sneeuw samenperst, krijg je ijs. Fijngeknepen sneeuwklokjesbloemblad is doorzichtig, glashelder, doordat de belletjes lucht tussen de bladcellen weg zijn geperst.

Galanthus nivalis, het ‘gewone’ sneeuwklokje, beeldschoon in al haar eenvoud.

Het gewone sneeuwklokje dus, Galanthus nivalis, is het meest algemeen van de in totaal twintig soorten en honderden cultuurvariëteiten. Sneeuwklokjes zijn hier tegen het eind van de middeleeuwen ingevoerd en als stinsenplanten zodanig verwilderd dat men ze honderd jaar geleden nog als inheems beschouwde. Oorspronkelijk komen ze uit Zuidwest-, Midden- en Zuid-Europa.

Galanthus nivalis ‘Greenman’ met groot groen motief op de binnenste bloemblaadjes.

Bij G. nivalis staan de platte, zeegroene blaadjes recht tegenover elkaar en meestal prijkt er op haar binnenste bloemdekblaadjes een groen half maantje. Sommige variaties hebben de vorm van een mannetje, een hoefprint of een hangsnor, al dan niet met naar boven gerichte punten. Er zijn er met grote vlekken, kleine vlekken of enkel twee groene stipjes op elke binnenste bloemslip en soms zijn ze zelfs helemaal wit.

• Galanthus nivalis ‘Green Ice’ het binnenste bloemblad is bijna helemaal groen.
• Onbenoemde Galanthus nivalis met groene veegjes op de buitenste bloemblaadjes.
• Galanthus nivalis ‘Greenish’ met een waas van groene veegjes op het buitenste bloemblad en vlekkerig groen op de binnenste bloemblaadjes.

Er zijn ook typen Galanthus nivalis met groene tekening op de buitenste bloemslippen. Dat kunnen streepjes zijn, maar ook duidelijk gemarkeerde groene punten aan de uiteinden, zoals bij de variëteit ‘Viridapice’.
Galanthus nivalis ‘Viridapice’, onder de sneeuwklokjes de bekendste groenpunter. Begin vorige eeuw gevonden bij een Noord-Hollandse boerderij door bollenkweker J.M.C. Hoog (Van Tubergen).
Het gewone sneeuwklokje doet het prima op vochthoudende, vruchtbare grond in lichte schaduw. Zet ze vooral niet onder wintergroene planten want dan staan ze te donker en zullen ze wegkwijnen.

Bekijk ook de aflevering "Sneeuwklokjes startsein voor het nieuwe tuinseizoen"