Over burnout van de grond en knabbelende kevertjes

vervolg op blog 7  Van Tuinmansverdriet tot engelengeduld  

Over vermoeide grond en knabbelende kevertjes

 De tijd van het grote genieten van alles wat groeit, bloeit, klimt en kruipt in onze tuin komt eraan. Als oprecht tuinierder zijn we maar al te graag bezig voor dit groene meubilair te zorgen. En dat bestaat voor mij uit planten, struiken, heesters, bomen, hagen en een waterelement. Per slot van rekening zijn het juist die groene elementen die de tuin vullen en aankleden met kleur en geur, vorm en grootte. Zonder die aanwezigheid zou het een kale zielloze plek zijn.  Ook de indeling en standplaats (zon/schaduw) van planten spelen een zeer belangrijke rol in het hele groeiproces.  

Maar alles wat er groeit staat in de grond en die grond kan niet alleen maar leveren. Daar raakt hij doodmoe en uitgeput van met als resultaat een burn-out.

Over zieke planten en dorstige schimmels

Onze planten zullen daardoor verzwakken omdat ze tekorten krijgen aan voedsel, mineralen en sporenelementen. Op het eerste gezicht niet direct zichtbaar, maar er komt een moment dat zo'n plant er treurig en rampzalig van gaat uitzien, vatbaar wordt voor ziektes en ander plantaardig onheil.  Hongerige aardrupsen bijvoorbeeld knabbelen ‘s nachts van het bladgroen en ook voor bladkevers en hun larven is deze verzwakte plant een waar feestmaal. Wat dacht je van de schimmels en zwammen, die sap tappen uit planten en dat gebruiken voor eigen ontwikkeling. Daardoor treden er allerlei verkleuringen op met vlekken of stippen. Eigenlijk doen cicaden en bladluizen hetzelfde want ook zij doen zich tegoed aan voedselrijke plantensappen waardoor ook hier verkleuringen en vergroeiingen ontstaan. Al met al wordt er door menig hongerig kevertje en dorstige schimmelfamilie vooral 's nachts zwaar getafeld en gedronken. En daar worden wij de volgende dag met z’n allen natuurlijk niet echt vrolijk van. Maar wat gaan wij doen aan dit eet- en drinkfestijn, waar alles geoorloofd schijnt? We kunnen er een heleboel aan doen en veel plantenschade beperken door de aarde te voeden waar die planten in staan. Want zonder goede voeding, geen goede weerstand. Denk eens aan COMPOST, het zwarte goud! Het levert de tuin zoveel goeds op. Naast een heleboel voedingsstoffen, mineralen en sporenelementen wordt ook de bodemstructuur sterk verbeterd doordat er tegelijkertijd miljarden micro-organismen aan de bodem worden toegevoegd. En die harde werkertjes verzetten heel wat werk in de grond.

Over hongerige bacteriën en vruchtbare uitwerpselen

Een Engelse biologe vertelde eens dat er in een eetlepel compost ongeveer 7 miljard organismen zitten, waarvan de meeste niet met het blote oog te zien zijn. Maar wat doen die organismen eigenlijk zo gezellig met z’n allen in die compostbak en waar zijn ze nuttig voor?  Kijk ik kan ze natuurlijk niet allemaal aan jullie voorstellen maar wel een beetje uit de doeken doen wat hun taken en targets zijn in het hele proces. Op de allereerste plaats zijn het afbraakorganismen die veel honger hebben, en, samen met nog een heleboel andere hongerige bacteriën, schimmels, wormen en talloze onzichtbare compostkrioelers, het keuken- en tuinafval afbreken en daar een vochtig bodemverrijkend mengsel van maken. Onontbeerlijk voor tuinplanten en ook zeer gewaardeerd in de moestuin. Overigens eten ze niet alleen van de beurse appels, de uitgebloeide tulpen en het grasmaaisel, ook hun collega’s, de springstaarten, de mijten, de duizend- en miljoenpoten worden maar al te vaak op de menukaart gezet. Ook hier is het een kwestie van eten en gegeten worden. Ze woelen en krioelen er niet alleen vrolijk op los maar produceren ook veel vruchtbare uitwerpselen en afbraakenzymen die aan de composthoop worden toegevoegd. 

Heel vaak hoor ik van mensen dat ze geen compostbak hebben of willen. En dat is nou jammer want hiermee doen ze hun tuin verschrikkelijk tekort. Vaak is het ruimteprobleem de reden, maar je kunt met weinig middelen zelf een op maat gemaakte compostbak in elkaar zetten. Een andere reden is de onaangename geur die uit een compostbak zou komen. Daar hoef je zeker niet bang voor te zijn mits je een paar simpele regels in acht neemt, maar daar kom ik later nog op terug.

Van koffieprut tot vies verhaal

 Om te beginnen heeft iedereen keukenafval. Van een bananen-, appel-, of aardappelschil tot een oud, verlept verjaardagsboeket. Het kan er allemaal in. Van koffieprut tot theeblaadjes en van eierschalen tot eierdoos. Ja je leest het goed, eierdoos. Dat is een niet onbelangrijk element, want hiermee wordt aan de compost cellulose (koolstof) toegevoegd en daar maak je de compostworm wel zóóóó blij mee, dat hij onmiddellijk een vreugdedansje maakt. Er zitten namelijk heel veel vezels in die hij verschrikkelijk lekker vindt en nodig zijn om een gezonde stoere compostworm te worden. Haal van die eierdoos dan wel eerst die reclamewikkel met gekleurde teksten af want van drukinkt wordt dit compostvolk niet blij. Verscheur de eierdoos in kleine stukjes, zodat hij beter en sneller verteerd kan worden. Overigens geldt dat ook voor al het andere materiaal dat je in de afvalhoop gooit. Dat wordt door de compostwormen en andere bewoners van deze bak met vreugde geconsumeerd, verteerd en met enzymen bewerkt, waardoor het verse materiaal als het ware wordt voorgekauwd en hierdoor veel uitwerpselen worden afgescheiden. Misschien vind je dit inmiddels een heel vies verhaal geworden, maar geloof me, het is een zeer waardevolle bijvangst, waar je planten om zitten te springen!

De wormen en hun zwarte goud

Ik heb het tot nu toe bewust niet gehad over de regenworm want dat is een ander familielid van hem, z’n neefje. Die woont ook in de tuin, niet ver bij hem vandaan en heeft een gans andere taak in het composteringsproces. Het is een sterke, gespierde jongen die liever goed gecomposteerd materiaal heeft en deze tot wel 3 meter diep de grond in sleept. Daarmee zorgt hij met dit gangenstelsel voor een goede grondbeluchting en tevens een perfecte aan- en afvoer van water in de tuin. Niet onbelangrijk voor onze tuinplanten. De compostworm daarentegen woont in de bovenste laag van de compostbak. Hij houdt van vers materiaal dat al deels in ontbinding is en gaat niet dieper dan 30 centimeter in de grond. Tref je al wandelend door je groene paradijs zwarte bergjes ‘aarde’ aan, gooi die dan niet weg, want hier zit werkelijk ALLES in wat goed is voor je planten. Het is namelijk wormenpoep vermengd met aarde, want die eten ze ook. Omdat al die andere organismen in de bovenste lagen van de grond zitten (zo’n 15 centimeter ongeveer) is het ook beter de grond niet om te spitten of om te woelen. Je verstoort hiermee het bodemleven.

Een goede composthoop, de do’s en de don’ts

Wat heb je daarvoor nodig:

• Compostbak
  Een compostbak, bij weinig ruimte 1, bij meer ruimte 3 bakken. Bij dit 3-delig geheel kun je de half gecomposteerde compost overbrengen naar bak 2. Is die ‘klaar’, dus meer op aarde lijkend dan gaat hij naar bak 3. De compostbak wordt direct op de grond geplaatst, dus zonder schotel of andere bedekking, zodat wormen onmiddellijk het afval kunnen vinden.
   
• Groen en bruin materiaal
  Groen materiaal is: tuin- en keukenafval, grasmaaisel en eventueel mest. Het is vochtig, rijk aan stikstof en bevat vooral veel voedingsstoffen.

Bruin materiaal is: houtzaagsel, stro, hooi, houtsnippers, karton, blanco papier, takjes en dorre blaadjes. Het is een luchtig materiaal, rijk aan koolstof en zorgt voor structuur.

Zorg dat je het afval wat afwisselt, dus laagje groen, laagje bruin, laagje papiersnippers of hooi, stro of takjes/dorre blaadjes. De bedoeling is dat de hoop niet te vochtig mag worden, maar ook niet te droog. Door deze afwisseling van verschillende materialen voorkom je nare geuren. Houd de compostbak dicht, met een deksel erop of een stuk stevig plastic erover, als je geen deksel hebt. Wormen houden niet van licht en de compostbak moet warm en vochtig blijven om tot een goed composteringsproces te komen.

De composthoop moet ook vaak ‘omgezet’ worden zodat er zuurstof bij kan.

Hoe vaker je dit doet hoe beter.  

Wat je ZEKER niet op de hoop mag gooien zijn: gekookte of gebakken etensresten, citrusschillen, oude aarde, houtas, zieke of aangetaste planten.

Samenvattend kan ik zeggen dat compost, het rijpe materiaal, heel veel elementen bevat die broodnodig zijn voor de groei en bloei van onze tuin. Je kunt het uitgestrooid en/of vermengd met aarde door de bodem harken waardoor de structuur aanmerkelijk verbeterd wordt. Maar een ander groot voordeel is de watergift. Grond verrijkt met veel compost heeft heel wat minder water nodig dan grond die dat niet heeft gehad en in deze tijd van steeds warmere en drogere zomers biedt dat zeker een groot voordeel.

Tot zover deze compostsoep.

In mijn volgende blog geef ik een uitleg over de Letter doolhof van de NPK-formulering in meststoffen.  Je leest hem hier 

Groene groet Marie

 Ontwerpt tuinen voor particuliere en zakelijke klanten

•  Auteur en illustrator van het boek 'Applaus voor de Dahlia' uitgegeven in samenwerking met de Hortus Botanicus in Leiden
• Illustraties gemaakt voor de tijdschriften Groei & Bloei, Tuinieren en Seasons en ook voor het TV-programma 'Per seconde wijzer'
• Ontwerpt stoffen en behang 
• Maakt beelden en poppen van papier-maché
• Last but not least ben ik ook een gepassioneerd tuinierster

Ben je nu al nieuwsgierig? Bezoek mijn website www.colourandpencil.eu. Heb je een vraag of wil je met mij in contact komen? Stuur een e-mail naar info@colourandpencil.eu en ik stuur je zo snel mogelijk een berichtje!