Schaduwplant soorten

Schaduwplant soorten en wat betekent de term

Als tuinieren nieuw voor je is, is de term 'schaduwplanten' misschien een beetje onduidelijk.
Traditioneel zijn er twee soorten schaduwplanten: degenen die in de schaduw groeien en degenen die daar de voorkeur aan geven. Hoewel ze in wezen hetzelfde zijn, maken veel tuinexperts er een onderscheid tussen. Over het algemeen wordt een plant als een schaduwplant beschouwd als deze kan gedijen in een schaduwrijke omgeving waar weinig tot geen zonlicht zal schijnen.
Nu zullen sommige mensen af ​​en toe de term "schaduwplanten" gebruiken om grote planten te beschrijven die schaduw geven, zoals een meerstammige heester die een border overschaduwd of een parasolboom die schaduw geeft aan het terras.

In dit blog gaan we het hebben over planten die in de schaduwrijke tuin of border het naar hun zin hebben.

Schaduwplanten hebben ook nog weer hun eigen schaduw behoefte.

Gedeeltelijke schaduwplanten: De halfschaduwplant is een plant die kan overleven in een overwegend schaduwrijk gebied, maar toch enkele uren zonlicht nodig heeft. Half-schaduwplanten gedijen in een tuin waar tussen de 3 tot 6 uur zonlicht aanwezig is , terwijl "gewone", zon-minnende planten vaak tot 8 uur blootstelling aan de zon of zelfs de hele dag zonlicht nodig hebben. Ze kunnen de rest van de dag in de schaduw blijven. In de middag, wanneer de zon op zijn felst is, moeten half-schaduwplanten vaak worden afgeschermd van direct zonlicht.

Volle schaduwplanten: Een schaduwrijke plant gedijt in omstandigheden met drie uur of minder dagelijks direct zonlicht.
Deze categorie is natuurlijk niet van toepassing op planten die alleen in de schaduw kunnen groeien, maar eerder op planten die weinig zonlicht krijgen en vaak niet hittebestendig zijn (deze planten gaan bijvoorbeeld dood als ze te lang in de zon staan).

Diepe schaduwplanten: Sommige tuiniers maken geen onderscheid tussen volle en diepe schaduw, maar wij vinden dit belangrijk omdat sommige diepe schaduwplanten het niet goed doen in de volle schaduw en vice versa. Om te beginnen is brede schaduw lichter dan diepe schaduw. Zowel de hoeveelheid direct als gereflecteerd zonlicht. Terwijl planten in diepe schaduw het liefst de hele dag in de schaduw zonder zonneschijn doorbrengen, kunnen planten in de volle schaduw blootstelling aan de zon verdragen.

Vaste planten voor schaduwtuinen

Laten we beginnen met het definiëren van een vaste plant, althans in de terminologie van tuinieren.
Het woord vaste plant betekent "eindeloos", je mag aannemen dat deze planten voor altijd zullen blijven.
Hoewel het niet helemaal juist is, verwijst de term 'vaste plant' naar planten die vaak langer standhouden dan eenjarige vaste planten.
Planten die minstens twee jaar meegaan, worden vaste planten genoemd (in tegenstelling tot eenjarige planten).

Vaste planten voor de schaduwrijke  tuin

Monnikskap (Aconitum)

De verbluffende diepblauwe tint van deze bloem is een echte eyecatcher in de schaduwzone.
In tegenstelling tot de meeste hoge planten, heeft Aconitum een ​​vrij sterke stengel, dus je hoeft hem niet te ondersteunen of je zorgen te maken dat hij omvalt als hij behoorlijk hoog uitgroeit.

Corydalis (Vingerhelmbloem) _ voorjaarsbloeiende schaduwplant

De dunne, buisvormige Corydalis-bloemen bungelen klokvormig naar beneden. Plant ze in wat grotere groepen en het is een waardevolle bodembedekkende vaste plant die geliefd is bij insecten.
Ze verdragen halfschaduw en hebben redelijk veel zonlicht nodig. Ze bloeien in de lente (maar kunnen in de herfst terugkomen nadat ze in de zomer zijn gestorven).

Hosta's zijn dé schaduwplanten

Hosta's zijn de meest populaire schaduwplanten van het land omdat ze in het oog springen, eenvoudig te verzorgen zijn en bijna elke tuin een vleugje kleur geven.

Ze voelen zich heer en meester in een schaduwrijke tuin. Deze planten zijn in vele bladvormen en kleuren te verkrijgen, en ja zelf soorten die het predikaat slakproof met zich meedragen.
Op de foto; Een geslaagde combinatie tussen de bonte hoste en de kleurige paarse klokjes van de boshyacint.  Plant hier weer tussen enkele vaste planten die in de volgende maanden zullen gaan bloeien, denk eens aan de herfstanemoon voor de herfst.

Ligularia planten - (halfzon en schaduw)

Ligularia is een ideale plant voor een plaats in de schaduw of half schaduw, en kan zowel als solitair, borderplant of langs een waterpartij aangeplant worden. Een standplaats in de zon is ook geen probleem echter de bodem moet wel enigszins vochtig zijn. Ligularia is een geslacht van robuuste, ouderwetse, kruidachtige vaste planten binnen de zonnebloemfamilie. Ligularia’s zijn meerjarige planten die brede pollen vormen met grote, stevige bladeren en met gele of oranje composietenbloemen op krachtige, donkere stelen.

De volgende soorten  zijn vrijwel overal verkrijgbaar:

• Ligularia dentata heeft niervormige bladeren en oranjegele bloemen en blijft met slechts 1-1,2 m hoogte relatief laag. Bijzonder decoratief zijn de rassen met purperen bladeren, zoals ‘Moorblut’, ‘Othello’ en ‘Desdemona’. ‘Orange Queen’ en ‘Sommergold’ hebben groene bladeren
• Ligularia x hessei heeft soortgelijke bladeren, maar kan een hoogte van 1,8 m bereiken. Mooi is het ras ‘Gregynog Gold’
• Ligularia przewalskii maakt een elegante indruk met de handvormig gelobde bladeren en de hoge, slanke, aarvormige bloeiwijzen.
• Ligularia stenocephala draagt eveneens hoge, losse bloemaren, maar onderscheidt zich door hartvormige, sterk getande bladeren. Zeer populair is het ras ‘The Rocket’.

Ligularia, oftewel kruiskruid, is een indicatieplant. Dit houdt in dat de plant aangeeft wanneer de grond (te) droog is. Zijn bladeren zullen dan slap gaan hangen en het wordt tijd dat je de planten gaat besproeien.

Kaukasische vergeet-mij-nietje - opvallende bladplanten voor de schaduwtuin

De Brunnera macrophylla ‘Jack Frost’  in het Nederlands bekend onder de naam Kaukasisch vergeet-mij-nietje heeft schitterende zilvergrijze bladeren met mooie lichtgroene nerven. De intense kleur van deze plant leent zich goed voor het oplichten van schaduwachtige plekken. Brunnera macrophylla is een aantrekkelijk plant met grote, hartvormige bladeren, die het onkruid goed onderdrukken. De grote van de bladeren neemt toe nadat de plant is uitgebloeid en krijgt dan vaak een golvende bladrand. Deze vaste plant is van nature een bosplant en hierom ook betiteld als schaduwplant, groeit graag in tuinen met een humusrijke vochtige grond. Plant deze bodembedekkende schaduwplant in groepen.

De bladeren sterven in het najaar af en verschijnen in het vroege voorjaar weer. Vroeg in het voorjaar is de Brunnera bedekt met hele fijne kleine lichtblauwe bloemen. Eén van de weinige echte blauwe bloemen die we tegen komen bij de vaste planten.

Verzorging tip.

Verrijk de bodem elk voorjaar met een laag mulch van 2 cm, waarmee het bodemleven aan de slag kan en op deze manier de behoefte van deze bosplant een extra stimulans zal geven.

Plantcombinatie Brunnera en Sneeuwroem:
En kan gewerkt worden met een combinatie van vroegbloeiende voorjaarsbollen van bijv. sneeuwroem  welke ook geschikt zijn voor de schaduwborder en al tevoorschijn komen voordat de brunnera bladeren zullen gaan groeien. Zo creëer je erg vroeg in het voorjaar een kleurrijke tuin die ook nog eens goed bevlogen wordt door insecten.

Soorten Sneeuwroem:

• Chionodoxa luciliae is het bekendst en het gemakkelijkst verkrijgbaar. De planten worden slechts 15 cm hoog en bloeien met losse trosjes. De krachtige kleur verloopt naar het midden toe naar bijna wit. De soort bloeit lavendelblauw, terwijl de rassen ‘Pink Giant’ en ‘Rosea’ roze bloeien en ‘Alba’ zuiver wit.
• Chionodoxa gigantea lijkt sterk op Chionodoxa luciliae, maar is wat groter en draagt minder bloemen per stengel. De soort bloeit mat violetblauw; de bloemen van het ras ‘Alba’ zijn echter stralendwit.
• Chionodoxa sardensis bloeit wat later dan de soort Chionodoxa luciliae. De gentiaanblauwe bloemen met een witte vlek in het midden zijn ook kleiner, maar er kunnen er twaalf op een stengel zitten.
  

Paddenlelieplant - gefilterde zonlicht planten

Deze op orchidee lijkende schaduwplanten worden ook wel de arme luis orchideeën genoemd, is een niet zo bekende vaste plant die in de periode augustus – oktober bloeit met op orchideeën lijkende, gekleurde en gevlekte bloemen. Armelui’s orchidee heeft een opgaande groeiwijze met donkere stelen en grote, lancetvormige bladeren. De plant wordt ongeveer 60 tot 80 centimeter hoog. De variatie is enorm, en mocht het verzamelen in je genen zitten, dan heb je hier een geslacht dat zich daar uitstekend voor leent.

Paddenlelie groeit het best op een plek uit de zon in een humusrijke wat vochtige grond. Zon in voor- en najaar vormt geen probleem. Het sappige blad kan een brandende zon in de zomermaanden slecht verdragen. Zorg dat hij in de winter niet te nat staat en dek de plant bij strenge vorst af met een laag bladeren of mulch.

Interessante plantcombinaties naast de paddenlelie en geschikt zijn voor de schaduwrijke tuin zijn: 

• Fazantenbes (leycestria)
• Herfstanemonen
• Zilverkaarsen

Helleborus - Alle planten doen het zeer goed in de halfschaduw

Geen enkele vaste plant bloeit zo lang en zo vroeg, met zoveel kleur als de Helleborus. Helleborus planten ofwel nieskruid kunnen goed tegen schaduw van buurplanten.

Deze winterbloeiende plant is eigenlijk onmisbaar in allerlei tuinen. Naast de prachtige bloemen misstaat de rest van het jaar het blad ook niet in een gemengde border. En hij kan goed tegen lichte schaduw. De plek mag in de zomer in de schaduw liggen, bijvoorbeeld onder struiken, of in de schaduw van de boom van de buren. Zet hem niet direct onder een boom: hier staat hij in de zomer te droog.
Aan de rand van een groep houtige gewassen vinden de planten een ideale standplaats, waar ze ongestoord pollen kunnen vormen. Tegen de achtergrond van een muur en dan vooral aan de schaduwkant, komen de planten eveneens goed uit.

Als het blad van Helleborus orientalis in de herfst zwarte vlekken krijgt kun je dit het beste volledig wegsnijden. Het verstandigste is dit standaard te doen in november. Het is een schimmel infectie die bekend staat als ‘black spot’. De sporen worden door opspattend regenwater verspreid. Het wegknippen van het blad heeft als voordeel dat je de bloemen beter ziet. Tegen het einde van de bloei maakt de plant fris nieuw blad.

Enkele veel gebruikte soorten zijn:

• ‘Mont Blanc’, met grote, zuiver witte bloemen
• ‘Candy Love’. met massa’s bloemen
• ‘Victoria’, met elegante, intens paarsrode bloemen
• ‘Helleborus x sternii’ rozegroene klokjesbloemen
• ‘Foetidus’ hoge trossen groene, knikkende klokjesbloemen
  
  

Schaduw planten voor onder bomen en struiken

Astrantia - halfschaduw planten

De Nederlandse naam is Sterrenscherm of Zeeuws knoopje en is een halfschaduw plant maar verdraagt volle zon ook goed. Het verspreidingsgebied van dit geslacht loopt in Europa van de Pyreneeën tot de Kaukasus. De biotoop bestaat uit vochtige bergbossen en bergweiden. Astrantia major is de soort waaruit al onze cultivars stammen en deze rassen variëren van wit tot donkerrood, hoogte 50 tot 80cm. De bloeiwijze is een scherm dat knopvormig is waardoor het 1 bloem lijkt te zijn.
Eigenlijk is het een samenstelling van heel veel kleine bloemetjes, met rondom de bracteeën. Deze schutbladen vormen bij de schermbloemigen het omwindsel.

Deze plant is zeer geschikt voor tuinen met bomen en heesters.

Verlangt een plekje in de halfschaduw liefst in bosmilieu of langs een oever. Geeft de voorkeur aan een humusrijke en vochtige grond, die ook wat kalk bevat. Werk er een ruime hoeveelheid compost of volledig verrotte stalmest door. De natuurlijke habitat zijn vochtige weiden en open bossen. Deze plant is ook te gebruiken als borderplant (op een iets zonniger plek). De bodem moet dan wel goed vochthoudend zijn.

Japanse Anemoon - doen het goed op een plek in de halfschaduw

Het mooie van de anemoon is de schotelvormige uitstraling, niks ingewikkeld, gewoon een lekkere pol groen blad en daarboven roze of witte bloemetjes op een steeltje met een geel hartje. Een echte aanwinst voor de nazomerborder. Vaak worden ze ook wel herfstanemonen genoemd, maar dat is wat misleidend. In augustus komen de eerste al in bloei. Deze halfschaduwplanten gedijen in elke goed doorlaatbare, frisse humusrijke grond, op voorwaarde dat de bodem vochtig is, maar verdraagt geen natte grond, zeker niet in de winter. Het fijne van deze plant, los van zijn fijne timing qua bloei: de bloemstengel is vertakt. Je hebt dus meer van die luchtige stengels met in de wind wuivende bloemen. De anemoon heeft 's winters, als je de plant niet afknipt, ook nog een leuke verrassing in petto; witte zaadpluisjes.  

Anemoon soort die veel schaduw kan verdragen is de Anemone japonica 'Honorine Jobert' (bekroond met een *Award of Garden Merit, de hoogste onderscheiding die een tuinplant kan krijgen).

** Betekenis Award of Garden Merit 'AGM'
Deze award wordt toegekend aan planten die het buitengewoon goed doen in de tuin. AGM-planten zijn speciaal door de Plant Committee en Bulb Committee van de Royal Horticultural Society geobserveerd en beoordeeld
Veel tuincentra en bloembollenverkopers gebruiken het AGM-logo: niet om te zeggen dat de andere planten niet goed zijn, maar als leidraad en inspiratiebron, om u op weg te helpen bij het creëren van een mooie tuin door aan te geven wat de échte toppers zijn.

Lelietje van dalen of meiklokje is een inheemse schaduwplant

Convallaria majalis 'Lelietje der dalen' zijn zeer geschikt om in schaduwrijke tuinen te planten. Lelietjes der Dalen zijn van oorsprong bosplanten. Ze groeien gestaag en kunnen mooi verwilderen (zonder de tuin over te nemen). Dit bloemetje staat symbool voor absolute zuiverheid, prilheid, oprechtheid en discretie. Maar het belangrijkste: ze staat symbool voor geluk.

Betekenis Latijnse naam 'Convallaria majalis'

Convall aria = van het Latijnse convallis: dal en van het Griekse leiron: lelie, dus lelie van de dalen.
maj alis = in mei bloeiend.

De bloeitijd van het lelietje-van-dalen, of meiklokje is in mei tot juni. Uit de plant groeit dan een driekantige, onbehaarde steel, waaraan een naar één kant groeiende tros van zes tot twaalf witte, klokvormige, hangende bloemen komt. De bloemen worden tot 8 mm groot. In de herfst ontstaan dan de rode bessen, die ieder twee blauwe zaden bevatten. Lelietjes-van-dalen zijn altijd wit, maar er is een uitzondering, een cultivar met lichtroze bloemen genaamd Convallaria majalis 'Rosea'

Deze zogenaamde bosplant is zeer geschikt voor tuinen met meerdere (vrijwel) volwassen  bomen en heesters . Verlangt een plaats met volle schaduw tussen of bij bomen of struiken in een humusrijke bodem. Deze plant verdraagt warmte en een tijdelijk droge bodem. Ze kan dus ook aangeplant worden op standplaatsen met iets meer licht.

Anemoon - schaduwplant voor onder loofbomen en bladverliezende struiken

Witte bosanemoon ( Anemone nemorosa)  is een zeer geschikte *stinzenplant voor onder bladverliezende bomen en struiken of voor in een stinzenwei. Vooral in een bostuin kunnen de bloemen hele oppervlakken bedekken, waardoor het lijkt alsof er nog sneeuw ligt. Zonder bloemen is verwarring met de bladeren van Muskuskruid mogelijk. Beide soorten groeien vaak samen, dus de bladeren staan soms door elkaar. De bladeren van Bosanemoon zijn spitser zonder stekelpuntje.
De Bosanemoon is een inheemse wilde plant, dat betekent dus niet dat ze het in een tuin ook goed doet, het heeft behoefte aan een flinke laag goed verteerde bladaarde. Door zijn vroege bloei profiteert hij van het licht dat door de kale bomen de grond kan bereiken. Als het bladerdak zich volledig sluit heeft hij zijn groeiseizoen er weer opzitten en gaan de wortelstokjes in rust.

Elke bloem van deze voorjaarsbloeiende bosanemoon staat apart op een steel met drie bladeren en kan tot 25 cm hoog worden. De witte kleur van de Bosanemoon combineert goed met veel andere bollen, zoals de Sterhyacint (Scilla siberica) en Vingerhelmbloem (Corydalis solida).
Bosanemonen worden ook gekweekt en er zijn variëteiten met groenachtige, bronzen, gelige, purperkleurige, roze, roodachtige, blauwachtige en/of gevulde bloemen.

*Uitleg stinzenplant: "Stins" komt van burcht of landhuis. Het zijn vooral bol-, knol- en wortelgewassen. Bewoners van stinzen konden het zich permitteren voorjaarsbloeiers rondom hun huis te planten. Weet dat ze ook geschikt zijn in een kleine tuin als je hierin de (bosgrond) voorwaarden nabootst.

Varens - Er bestaan geen geschiktere planten voor het verfraaien van moeilijke schaduwhoekjes

Een schaduwtuin met varens, altijd groen, rust en sierlijkheid.

Er zijn ontzettend veel verschillende varens, van mini-exemplaren tot de imposante koningsvaren, met gladde bladeren (zoals de wintergroene tongvaren) of heel fijn geveerd blad (zoals de wijfjesvaren). In een schaduwrijke tuin is het dan ook zeker aan te bevelen om varens te gebruiken als basisbeplanting. Het zijn vaste planten die oppervlakten gemakkelijk vullen en ze zijn erg sterk. Varens kunnen zowel op vochtige als droge plekken groeien. Verreweg de meeste schaduwplanten houden van humusrijke grond. Het blad van bomen in de loofbossen waar ze oorspronkelijk vandaan komen, valt in de herfst af en verteert. Zo ontstaat er op den duur een luchtig en humusrijk grondmengsel, waarin deze planten uitstekend gedijen.

Ooievaarsbek (macrorrhizum) schaduwplant met weinig eisen

Geranium macrorrhizum is een compacte, kruipende bodembedekker die zich goed aanpast aan moeilijke omstandigheden. Deze schaduwplanten zijn zeer winterhard, groeien in de zon en schaduw, zijn bestand tegen droogte en ze gaan de strijd aan met onkruidsoorten zoals het meest besproken zevenblad.

Voordelen van de Geranium macrorrhizum op een rijtje

• Behoudt zijn blad in de winter
• Wint de strijd van onkruid (zelfs zevenblad)
• Groeit in zon en in de halfschaduw
• Geen enorme woekeraar
• Breidt zich goed uit
• Geeft een heerlijke kenmerkende geur af
• Wordt niet aangevreten door slakken
• Onderhoudsarme border creëren
• Voorkomt uitdroging van de grond door verdamping
• Aantrekkelijke vaste plant voor de diervriendelijke tuin

Extra tuintip:
Wanneer je deze bodembedekker wil inzetten in de strijd tegen zevenblad, is het het overwegen waard om vooraf de bodem te bedekken met natte kranten, onbedrukt karton, houtsnippers, Franse boomschors of worteldoek. De grond zal hierdoor geen zonlicht meer ontvangen waardoor de groei van het zevenblad flink wordt tegengegaan. Vooral net na aanplanting van de Geranium in de (schone) aarde zal het zevenblad óók een groeispurt gaan maken en deze wil de bodem weer volledig willen overnemen.

Schaduw minnende planten

Schaduwminnende planten en struiken zijn erg afhankelijk van de schaduwrijke groeiomstandigheden. Sommige tuinders concentreren zich graag alleen op struiken, maar anderen geven de voorkeur aan een mengsel van vaste planten en heesters gecombineerd. We kunnen het wel samenvatten als een biodiverse tuin. Vaste planten en bomen doen het goed als ze elkaar kunnen versterken voor het oog, maar ook voor het leven op en tussen deze planten en struiken. Een levende tuin duidt op een natuurlijke balans met een hoge biodiversiteit. Bijen, vlinders, vogels, egels, wormen of de salamander. Ze zijn stuk voor stuk ontzettend belangrijk voor je tuin. Hoe meer er krioelt en bloeit hoe beter.

Aucuba -  kan wat schaduw aan.

Aucuba, in het Nederlands ook wel 'broodboom' genoemd, is een geslacht met planten die in Kornoeljefamilie (Cornaceae) thuishoren.

In de tuin kan de Aucuba (broodboom) uitstekend gebruikt worden op schaduwrijke plaatsen, waar weinig anders wil groeien. Humusrijke of lichte kleigrond zijn uitstekend, al groeit de plant ook op armere gronden: ze is absoluut niet kieskeurig. Een Aucuba in de schaduw heeft minder last van bruine vlekken op het blad door vorst of door zonnebrand.

Naast het blad heeft de boom mooie bessen. Bij wat oudere planten verschijnen de bessen in de periode van de herfst tot de lente. Deze bessen verschijnen in grotere hoeveelheden wanneer de plant in de schaduw staat. Op schaduwrijke plaatsen is de bessenproductie zelfs beter dan in volle zon. Door het mooie contrast tussen de groene, geelgevlekte bladeren en de rode besjes vormt de plant een kleurrijke opvulling voor de schaduwplaatsen in elke tuin.

Aucuba japonica 'Variëgata' is de variëteit die wij het meest in onze omgeving aantreffen. De bladeren zijn fraai geel gevlekt. De soort groeit op vrijwel alle gronden en onder alle schaduwsituaties.

Van de Aucuba japonica zijn veel variëteiten gekweekt:

• japonica 'Crotonifolia' kenmerkt zich door grotere bladeren dan de andere variëteiten, terwijl deze leerachtige bladeren ook nadrukkelijker getand zijn.
• japonica 'Dentata' heeft een donkergroen glanzend blad; de bladeren zijn aan het buiteneinde getand, de bessen zijn rood.
• japonica 'Fukurin' valt op door een gele (later witte) rand.
• japonica 'Grandis' heeft geheel groene, grote bladeren.
• japonica 'Hillieri' is gekweekt door de Engelse kweker Hillier te Winchester. Kenmerken zijn een glanzend groen blad en karmijnrode bessen.
• japonica 'Longifolia' heeft lange, smalle bladeren, de bessen zijn rood.
• japonica 'Picturata' heeft een grote gele vlek in het midden van het blad.
• japonica' Rozannie' is de enige tweeslachtige variëteit in het geslacht; van jongs af aan draagt ze veel rode vruchten.

Leuk om te weten: De naam Aucuba is afgeleid van het Japanse Aoki-ba, dat groene boom betekent. In het Nederlands heet hij Broodboom, waarschijnlijk naar het broodkruim-achtige uiterlijk van het blad van ‘Variegata’. Ook in andere talen vond men dat opvallend, gezien de Engelse namen Gold dust plant en Spotted laurel. De Russen doet het aan salami denken; zij noemen Aucuba de “worstplant”

Rhododendron - bloeiende schaduw struiken

Rhododendrons of kasteel(onkruid) zijn in zoveel soorten, geuren en kleuren vertegenwoordigd.
Deze schaduwplant komt oorspronkelijk uit Nepal en het Himalaya gebergte en maakt deel uit van een bredere familie die ruim vijfhonderd variëteiten omvat.

Rododendrons zijn eigenlijk bosplanten. Ze doen het goed onder bomen en dus ook in de schaduw. Zowel bij gewone als dwergrododendrons is er volop keuze in bloemkleur en bloeitijd. Ook zonder bloemen zijn de planten erg mooi. De meeste vallen voor het mooie donkergroen, leerachtige blad en de karaktervolle bloemknoppen.

Rhododendron in zon of schaduw?

Het is een vraag die veel tuinliefhebbers bezighoudt. Mijn advies is altijd om een plek te kiezen waar de rhododendron een paar uur per dag in de zon staat. Zeker als je de juiste bodemomstandigheden creëert en de vochthuishouding op orde is. Een rhododendron in de volledige schaduw bloeit wel maar zal veel minder knoppen (bloemen) produceren dan planten die enkele uren per dag zonlicht krijgen. Wanneer de bodem niet zuur(pH-waarde 4,5 tot 5,8) is krijg je minder of soms helemaal geen bloemen en groeit de plant minder goed. Rhododendrons geven de voorkeur aan bosgrond dit boots je na door het plantgat te verrijken bij aanplant met turf en dek de grond af met een mulchlaag van 5 cm herfstbladeren, bladaarde, dennennaalden of houtsnippers. Met genoemde standplaats verzorging verlaag je de pH-waarde.

Handig ezelsbruggetje voor schaduw-zon behoefte; Hoe groter het blad, hoe minder zon (groot > 15-20 cm)

Enkele meest gebruikte rhododendron soorten uitgelicht:

Rhododendron Cunningham’s White is een makkelijk te onderhouden Rhododendron.
De 'Cunningham's White' komt het beste tot zijn recht in groepen, of verwerkt in Rhododendronhagen, maar doet het ook prima als solitair op de hoek van een border. De Cunningham’s White is de bekendste witte grootbloemige Rhododendron. Deze klassieke vroegbloeiende Rododendron groeit zichtdicht vanwege haar breedopgande vertakkingen en wordt vaak toegepast in een natuurlijke afscheiding tussen een erfgrens of tuinkamer. Haar populariteit heeft deze rhododendron mede te danken aan haar 2de bloeiperiode in het najaar.
Nog een voordeel van deze populaire rododendronsoort is dat ze het ook prima vindt om in een wat minder zure grond geplaatst te worden.

De Nova Zembla is een hybride cultivar, bloeit laat in het voorjaar (mei-juni) en is de meest bekende rhododendron met haar prachtig dieprode bloemkleur met een donkere tekening in de keel. Hij verdraagt zowel zon als schaduw, maar geeft de voorkeur aan halfschaduw beschut tegen gure winden met een beschaduwde wortelzone. Deze langzaam groeiende heester groeit zeer langzaam, slechts 10 tot 20 cm per jaar.

De Rhododendron 'Roseum Elegans'. Deze bladhoudende sierheester bloeit laat (mei-juni) en de bloemkleur is roze / lila met geelgroene macule. Deze hoogopgaande en breedspreidende rododendron kan een hoogte bereiken van 250 tot 350 cm. Vanwege deze grootte zijn ze vaak niet geschikt voor kleine tuinen. De maximale groei per jaar is ongeveer 20-25 centimeter, afhankelijk van groeiomstandigheden. De plant geeft de voorkeur aan een plek in de zon of halfschaduw en hoeft niet gesnoeid te worden. De rhododendron 'Roseum Elegans' is een zeer winterhard. Deze plant is uitermate geschikt voor de bloeiende border of een kleurrijke rhododendronhaag.

Geschikte planttijd voor Rododendrons

Afhankelijk van het weer kunnen Rhododendrons van september tot eind november worden geplant. In de nog warme grond kunnen de planten snel doorwortelen en in het daaropvolgende jaar goed doorgroeien. Ook in het voorjaar, vanaf het moment dat de vorst uit de grond is, kunnen Rododendrons goed worden geplant.

• Niet te diep planten. De wortels hebben zuurstof nodig en de bovenkant van de kluit moet gelijk staan met het maaiveld en niet onder de grond verdwijnen.
• Maak het plantgat minimaal dubbel zo breed als de kluit.
• Vul het plantgat op met turf of, afhankelijk van de zuurgraad van de grond, met een mengsel van 50% turf en 50% grond uit het plantgat
• Druk de grond goed aan, maar overdrijf niet.
  

Planten die over voldoende voedsel beschikken, hebben minder last van ziektes en plagen. Het is raadzaam om jaarlijks een mulch laag van turfmolm en/of bladeren of dennennaalden aan te brengen. Dat voorkomt een snelle uitdroging van de grond. Deze laag mag niet dikker zijn dan 2-3 centimeter.

Toverhazelaar - winterbloeier doet het ook in halfschaduw

Winterbloeiers tonen hun mooiste kant wanneer de meeste andere planten in de tuin al lang "in winterslaap" verblijven.
Deze bladverliezende struiken, die maximaal vier meter hoog worden, groeien langzaam en vormen trechtervormige rechtopstaande, los vertakte kronen, die op oudere leeftijd vrij breed kunnen worden. Ze hebben een gladde en licht grijsbruine bast

Het geslacht toverhazelaar omvat zes soorten die inheems zijn in Noord-Amerika en Oost-Azië. De Chinese en Japanse toverhazelaar (Hamamelis mollis en Hamamelis japonica) zijn interessant als sierheesters voor de tuin vanwege hun vroege en lange bloeiperiode van januari tot het begin van de lente, maar vooral de vele hybride variëteiten, die onder de botanische naam vallen Hamamelis x intermedia. De Amerikaanse toverhazelaar (Hamamelis virginiana), die in de herfst bloeit, komt minder vaak voor en heeft het nadeel dat de bloemen gedeeltelijk worden bedekt door de bladeren. 

Deze winterbloeiers zijn een belangrijke voedselbron voor bijen en hommels.

Camellia - beschutte plek in de halfschaduw

Met zijn bossige groei, glanzend donkergroen blad en weelderige bloemen is camelia een bijzonder aantrekkelijke aanvulling op het balkon, de patio en de tuin.

Camelia is een gevoelige plant die heel vroeg bloeit met bloemen die wel een beetje op rozen lijken. Ze vallen extra op vanwege de vroege bloei van februari tot april. De bloemen zijn enkel of gevuld, soms gevlekt en hebben opvallende gele meeldraden. Wij adviseren om na de bloei de uitgebloeide bloemknoppen te verwijderen. De vaak grote hoeveelheid bloemknoppen kost de plant veel energie. Door na de bloei de uitgebloeide bloemknoppen te verwijderen voorkom je dat de plant uitgeput geraakt.

( bekijk hier de informatieve video over de camelia )

Plaats de camelia beschut op een half beschaduwde plaats aan de westkant van de woning, zodat je de combinatie vorst en ochtendzon voorkomt. Om te bloeien heeft de camelia zonlicht nodig. Als hij goed beschut staat, dan is de struik winterhard. De grond mag niet uitdrogen maar mag ook zeker niet te nat zijn, de grond moet ook voldoende humus bevatten en zuur zijn (geen kalk).

Leuk weetje
Vooral in België is de cultuur van Camelia's belangrijk. Het is dan ook een stukje geschiedenis hoe deze plant daar is terecht gekomen. Het was tijdens de afscheiding van België en Nederland in 1830, dat een schip in de haven van Antwerpen bleef liggen met aan boord een verzameling Camelia-soorten uit Japan, samengesteld door een zekere Philipp Franz von Siebold, nu bekend als de Masayoshi-camellia's. Deze lading was oorspronkelijk bestemd voor de Hortus Botanicus in Leiden. Uiteindelijk kwam de lading in de plantentuin van de Universiteit van Leuven terecht.

Wistjedat: alle soorten thee gemaakt worden van de camellia sinensis.
Alleen theeën die van de camellia sinensis (theeplant) gemaakt worden zijn echte thee. Door het op andere manieren bewerken van de blaadjes krijg je verschillende soorten. Zo kan je van dezelfde plant zwarte, groene, gele, witte, oolong en pu’er thee maken. Thee die niet van de Camellia sinensis komt is dus eigenlijk geen echte thee. Deze noemen we kruidenthee.

Glansmispel 'Red Robin'

De glansmispel (of de photinia fraseri ‘Red Robin’, zoals de plant officieel heet) is een wintergroene heester. De glansmispel wordt tussen de twee en drie meter hoog (bij niet snoeien) en heeft een brede verschijning. Deze heester is erg geschikt als haag of als vaste plant voor de tuin, die bovendien wintergroen is. De glansmispel doet het zowel goed in de zon, als in de schaduw en halfschaduw. De Photinia kan echter niet goed tegen harde wind of extreme kou; zorg dus voor een windbeschutte standplaats. Anders kan de struik tijdens hele strenge winters bevriezen.

De prachtige vuurrode kleur van het blad is te herleiden aan zijn oorspronkelijke groeigebied. Om te voorkomen dat de nieuwe, jonge scheuten verbranden door het felle zonlicht, bevatten deze bladeren de stof Anthocyraan, dat UV-straling goed absorbeert, maar ook voor de vuurrode kleur zorgt.

De Photinia fraseri Red Robin is een waar genot voor alle tuinliefhebbers. Met zijn levendige kleuren maakt deze plant het toverachtige plaatje voor de tuin compleet. In het voorjaar groeit de sierlijke Red Robin vol met vuurrode, jonge scheuten. Deze opvallende bladeren verkleuren later in de zomer naar de warme, donkergroene kleur. In het najaar veranderen de bladeren van de Glansmispel van donkergroen naar oranjerood.

Astilbe een ideale plant voor halfschaduw

Astilbes zijn veelzijdige bloeiende vaste planten van de vroege zomer tot de herfst. Deze planten hebben lang bloeiende pluimachtige bloemen in prachtige kleuren variërend van roze, rood, diep bordeaux tot wit. De bloemen hebben lange, stijve stelen en groeien boven het blad.

Schaduwplekken in de tuin saai en eentonig?

Astilbes groeien goed in vochtige, goed doorlatende grond met een enigszins laag vochtgehalte. Laat deze bloemen niet groeien op drassige bodems.
Ze geven de voorkeur aan een schaduwrijk gebied waardoor hun bloei het gebied om hen heen opfleurt met kleur en textuur. Ze doen het goed waar veel andere bloemen niet zullen overleven.

Onderhoud

Ze zijn een van die zeldzame planten waar ongedierte een hekel aan lijkt te hebben, maar die vatbaar kunnen zijn voor echte meeldauw.

Enkele soorten uitgelicht

• Astilbe 'Deutschland' – lage variant en bloeit iets eerder. Planten hebben bijna glanzend blad en dragen massa's zuiver witte bloemen
• Astilbe 'Rheinland' – compacte, met donkergroen/brons blad en massa's lichtroze bloemen. Perfect om naar de voorkant van schaduwrijke borders te groeien
• Astilbe 'Heart and Soul' - een compacte, heuvelachtige variëteit met lichtpaarse bloemen in de zomer die een lichte geur hebben
• Astilbe 'Younique Carmine' - een compacte variëteit met donkergroene bladeren en massa's donkerroze bloemen.
  
• Astilbe 'Federsee' – roze bloemen en is een compacte variëteit, geschikt voor midden in een border waar hij goed te combineren is met hosta's

Vingerhoedskruid (Digitalis) - gedijen het best in de halfschaduw

Ze staan ​​prachtig in borders als weefplant en staan ​​ook mooi tegen een achtergrond zoals een gebouw of schutting. De bloemen zijn zeer nectarrijk en werken als een magneet voor bijen en vlinders.

In onze regio komt Vingerhoedskruid (Digitalis) zeer algemeen voor; zowel in het wild als in tuinen, bermen, parken en plantsoenen. Het geslacht telt wereldwijd meer dan 22 (twee- en meerjarige) soorten. De Nederlandse naam (vingerhoedskruid) is afgeleid van de vorm van de bloem, die op een vingerhoed lijkt.

De meeste vingerhoedskruiden zijn tweejarige planten, bloeien in hun tweede jaar uit zaad, of kortlevende vaste planten. De meeste zijn min of meer wintergroen, dus hun rozetten van groene bladeren blijven de hele winter staan.

Het gewone of paarse vingerhoedskruid (Digitalis purpurea ) is een populaire tuinplant er zijn talloze hybriden en cultivars ontwikkeld in een reeks kleuren. Andere tuinsoorten zijn roestig vingerhoedskruid (D. ferruginea); geel vingerhoedskruid (D. grandiflora); klein geel vingerhoedskruid (D. lutea); en chocolade, of kleinbloemig, vingerhoedskruid (D. parviflora).

Blijf alert met Vingerhoedskruid
De botanische naam voor vingerhoedskruid is Digitalis purpurea. Je herkent 'digitalis' misschien als de naam van een hartmedicijn. Het medicijn is zelfs afkomstig van deze plant. Het helpt een verzwakt hart harder te pompen. Mensen die een deel van de plant eten of thee zetten van de bladeren, nemen in wezen een ongereguleerde dosis hartmedicijn. Hierdoor kan de hartslag vertragen of onregelmatig worden. Beide kunnen gevaarlijk en levensbedreigend zijn.

Hommels komen jouw tuin bezoeken

Zoals veel planten is het vingerhoedskruid perfect aangepast om zijn bestuiver, de hommel, te plezieren: zijn bloemen zijn net breed genoeg voor een hommel om diep naar binnen te kruipen op zoek naar nectar, waarbij hij zijn rug gewillig bedekt met stuifmeel, dat vervolgens op de meeldraden van het volgende vingerhoedskruid dat hij bezoekt.

Longkruid - schaduwplant en bodembedekker

De botanische naam Pulmonaria stamt van het Latijnse woord pulmo, wat long betekent. In Nederland behoort het tot de stinzenplanten en komt alleen als wilde inheemse plant voor in Zuid-Limburg. 

Gevlekt longkruid is een waardevolle inheemse plant, echt een aanrader voor de tuin op een schaduwrijke plek. Niet alleen bloeit hij heel vroeg in het voorjaar, ook het blad is prachtig. De rozerode kleur van de bloem trekt insecten aan. Voor de insecten is ze een belangrijke plant, aangezien de bloeitijd is afgestemd op het verschijnen van de eerste wilde bijen. Met name voor vroeg vliegende wilde bijen, zoals Gewone sachembij en Tweekleurige zandbij en diverse soorten hommels is ze een belangrijke voorjaarsbron van nectar en stuifmeel.  Na bestuiving verandert de zuurgraad in de bloem en gaat de roze kleur over in een blauwe kleur. Deze verkleuring is te vergelijken met het koken van rode kool. Na het toevoegen van azijn verandert de blauwe koolkleur in een rode kleur. Vanwege deze bijzondere eigenschap heeft het Gevlekt longkruid in Duitsland de bijnaam ‘Broertje en zusje’ of ‘Hänsel und Gretel’ gekregen, naar het sprookje van de Gebroeders Grimm.

Soorten Pulmonaria's"

• Pulmonaria ‘Apple Frost’ Glanzend zilver blad met een groen randje. Van roze naar blauw-paars verkleurende bloemen.
  
• Pulmonaria 'Blue Ensign' Als het om de bloemen gaat is dit een topper. Ze zijn groot en sprekend kobaltblauw, werkelijk betoverend. Het blad is ook heel mooi egaal donker groen, bij het uitlopen extra donker, maar dus zonder vlekken. Het blad sterft tegen de winter iets eerder af dan dat van andere soorten.
  
• Pulmonaria 'Coral Springs' Van rozerood iets naar lila verkleurende bloemen. Lang smal gevlekt blad dat later meer zilver wordt.
  
• Pulmonaria ‘Cotton Cool’ is een vrij nieuwe cultivar met smal volledig zilver blad en vrij grote bloemen.
  
• Pulmonaria 'Diana Claire' Paars-blauwe bloemen uit donkere knoppen en prachtig smal volledig zilver glanzend blad. Een van de mooiste voor het blad. Volle bossige plant die liever niet te diep wordt terug gesneden.

Wilde wingerd - Klimplant halfschaduw

Wilde wingerd (Parthenocissus) is een geslacht van houtige klimplanten uit de wijnstokfamilie (Vitaceae).

Deze klimplanten doen het goed op een plek in de half-schaduw en op een plek in de volle zon.
De wilde wingerd is een prachtige klimmer die je muren en schuttingen een decoratieve noot kunnen geven. In elk seizoen verandert het uiterlijk van de plant.
De bladeren zijn in het voorjaar frisgroen in de zomer naar groen en in de herfst de show steelt met de spectaculaire rode, oranje en gele herfstverkleuring. Maar hoe zonniger de standplaats, hoe mooier de kleur van de bladeren in het najaar.

De bloei bestaat uit groengele, vrij onopvallende trosjes die in kleine schermen bij elkaar staan. Bij sommige soorten verschijnen na de bloei heel opvallende donkerblauwe bessen aan vuurrode steeltjes.

Bosrank - klimplant met bloemen, klimt uit de schaduw naar de zon.

Het woord clematis is ontleend aan het Griekse woord clema voor rankende plant.

Clematis, een van de meest populaire klimmende tuinplanten, produceert massa's bloemen in verschillende vormen en kleuren. Van krachtige tot compacte klimmers, maar ook kruidachtige soorten. Alle clematissen doen het het beste als hun wortels in de schaduw zijn gepland ​​en ze naar de zon kunnen groeien.

Door zorgvuldig te selecteren van verschillende soorten is het mogelijk in het voorjaar, zomer, herfst een bloeiende Clematis in de tuin te hebben. En opletten bij elk soort wanneer er gesnoeid mag worden.
Groep 1: zijn meestal de kleinbloemige soorten die heel vroeg in het jaar bloeien. (Snoei deze clematissen meteen na de bloei)
Groep 2: bloeit vrij vroeg in de lente/zomer. (Snoei ze in maart tot op grote knoppen terug en werk ze eind zomer, na de bloei, licht bij.)
Groep 3: deze bloeien midden tot laat in de zomer. (Snoei alle takken van deze bosranken eind februari of begin maart tot 30-45 cm boven de grond terug, vlak boven een paar gezonde knoppen)

Welke schaduwplanten zijn we vergeten die je met ons wil delen? laat het weten in de reacties.