Hondsdraf onder hagen en struiken

HONDSDRAF 

Ben je in de tuin bezig met het uittrekken van hondsdraf dat onder de haagbeuk woekert doe dan wel handschoenen aan. Grote kans dat je behalve hondsdraf ook brandnetels tegenkomt. Deze beiden stimuleren elkaar bij de groei.

Hondsdraf behoort tot de familie van de labiatae (lipbloemigen), waartoe ook munt, salie, tijm en rozemarijn behoren. De naam lipbloemigen komt door de bloemen die een boven- en een onderlip hebben, die op een lange hals zitten. Als je daaraan zuigt zit er soms nog nectar in.

Prachtige blauwe bloemen met roodbruine bladeren, kruipend over de grond: hondsdraf (Glechoma hederacea). De naam is te verklaren op meerdere manieren. De Latijnse soortnaam hederacea betekent "klimopachtig" wat te maken heeft met het langs de grond kruipen, de familienaam Glechoma is afgeleid van de Oudgriekse plantnaam glechon wat munt betekent. De Middelnederlandse benaming voor Hondsdraf was Gondrave, afgeleid van Gond (=zweer) en Rave (=rank). De naam in de middeleeuwen was wondrav of wondrank (middel om wonden te behandelen). Deze verklaring zou zijn oorsprong hebben in de Gotische naam Gunderaba of wondrank. De laatste verklaring zou zijn dat de plant zo snel woekert dat dit honds wordt genoemd. Het blijft echter gissen hoe de naam verklaart kan worden.
In heel Europa komt hondsdraf voor en groeit bij voorkeur op schaduwrijke voedselrijke, matig vochtige grond, onder hagen en heesters. Het is een overblijvende plant die bloeit met paarsblauwe bloempjes van maart tot juni. De stengels liggen op de grond, maar kunnen langs stengels van planten waar ze onder groeien ook omhoog gaan. De plant kan 15-60 cm groot worden. De kleine blaadjes zijn niervormig en bij de steel hartvormig. Ze hebben een bijzondere aromatische geur die direct opvalt tijdens het uittrekken van dit (on)kruid.
Gebruik van de prehistorie tot nu
Waarschijnlijk werd de plant in de prehistorie al gebruikt als kruid om thee van te maken, als geneeskrachtig kruid, als middel tegen de jeuk van prikken van de brandnetel en als voorloper van hop bij het bierbrouwen. Dit laatste is bekend van de Saksen die hondsdraf gebruikten om bier te brouwen. Ook is hondsdraf gebruikt om kaas van te maken als vervanger voor dierlijk stremsel. Tegenwoordig wordt hondsdraf gebruikt als bodembedekker.

Is Hondsdraf eetbaar
Voor en tijdens de bloei is de hondsdraf eetbaar als kruid. Vers sap van hondsdraf geeft een heerlijk aroma aan soepen en sla. Jonge blaadjes kan men als spinazie eten. In soepen, omelet en stamppot is het kruid lekker. Je moet er echter niet te veel van eten; enkele blaadjes is geen probleem, meer dan 50 gram wordt sterk ontraden. Jonge blaadjes kunnen gedroogd worden om er kruidenthee van te maken. Ook dan moet je maar een paar gram gebruiken. Thee van hondsdraf is rijk aan vitamine C en kan worden gemengd met andere kruiden. Voor een kopje thee gebruik je een theelepel gedroogde bladeren. Ook kan het kruid in koud water worden getrokken. Zoals al opgemerkt werd het in de bierbrouwerij ooit gebruikt als voorloper van hop.

Geneeskrachtig kruid uit eigen tuin
Hondsdraf heeft licht reinigende en slijmoplossende eigenschappen, zij bevat veel looizuur, wat gunstig zou werken bij diarree en darmaandoeningen (indigestie, winderigheid, opgeblazen gevoel, misselijkheid). Het verbetert de eetlust en bevordert opname van voedingsstoffen. Hondsdraf wordt van oudsher gebruikt tegen darmwormen. Het kruid is nuttig bij verkoudheid, griep, hoesten en infecties van de luchtwegen. Ook zou het werkzaam zijn bij blaasontsteking en is nuttig bij urineweginfecties. Hete thee van hondsdraf helpt om koorts te verlagen. Thee of verdunde tinctuur kan als gorgeldrank worden gebruikt bij keelpijn. Met lotion kunnen ontstoken ogen worden gespoeld. Door bij kiespijn op enkele blaadjes te kauwen ervaart men door dit looizuur vrijwel direct verlichting. Huidsneetjes en schaafwonden hebben baat bij uitwendig gebruik van hondsdraf, en het werkt verzachtend op brandnetelprikken. Het is dan bij het onkruid trekken een geluk bij een ongeluk dat ze zo vaak bij elkaar groeien. Al deze toepassingen vinden hun oorsprong in de volksgeneeskunde. De hondsdraf wordt gebruikt bij ontsteken van maag- en darmvlies, maar is ook ontstekingsremmend en wondhelend. Wetenschappelijke bewijzen zijn spaarzaam.
De laatste jaren zijn er wel enige aanwijzingen voor de werkzaamheid van hondsdraf gevonden. Onderzoek uit Engeland gepubliceerd in 2002 claimt dat er antibacteriële werking bestaat en er zouden in hondsdraf antioxidanten aanwezig zijn die vrije radicalen (stoffen die ontsteking opwekken en kunnen onderhouden) kunnen uitschakelen. Deze antioxidante werking werd ook gevonden in onderzoek uit Servie uit 2010. Men gebruikte hondsdraf als voedingssupplement met als doel dat de antioxidante werking voedselbederf zou kunnen tegengaan. Men stelde dat hondsdraf even effectief was als commerciële conserveringsmiddelen.